Niepożądane odczyny po szczepieniu przeciw COVID-19 – jak postępować? Artykuł przeglądowy

##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##

Dostęp przez subskrypcję PDF


Opublikowane: mar 31, 2021
DOI: https://doi.org/10.24292/01.MF.0121.A
Słowa kluczowe:
szczepienia, COVID-19, niepożądane odczyny poszczepienne, gorączka, paracetamol, ibuprofen

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Adam J. Sybilski
1. II Klinika Pediatrii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie. 2. Klinika Chorób Dziecięcych i Noworodkowych, Centralny Szpital Kliniczny Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie

Abstrakt

Jak do tej pory nie mamy skutecznego leku przyczynowego na COVID-19 i dysponujemy tylko leczeniem objawowym. Najlepszym postępowaniem jest profilaktyka, która w chorobach infekcyjnych opiera się na szczepieniach. Dziesiątki lat stosowania szczepień ochronnych doprowadziły do zniknięcia lub znacznego ograniczenia występowania chorób zakaźnych. Obecnie w Polsce mamy do dyspozycji trzy szczepionki przeciw COVID-19: dwie mRNA (Comirnaty firmy Pfizer/BioNTech i Moderna COVID-19 vaccine) oraz wektorową (COVID-19 Vaccine AstraZeneca). W dużych badaniach klinicznych potwierdzono wysoką skuteczność szczepionek w ochronie przed wystąpieniem objawów COVID-19. Szczepionki mogą wywołać niepożądane odczyny poszczepienne (NOP). NOP to wszelkie zaburzenia stanu zdrowia mogące mieć związek z przyjętą szczepionką, które pojawiły się w okresie 4 tygodni po podaniu. Badania pokazują, że NOP po szczepionce przeciw COVID-19 występują u ok. 0,03–0,2% zaszczepionych. Najczęstszymi działaniami niepożądanymi były: ból w miejscu wstrzyknięcia (> 80%), zmęczenie (> 60%), ból głowy (> 50%), bóle mięśni (> 30%), dreszcze (> 30%), bóle stawów (> 20%), gorączka (> 10%) – zwykle łagodna lub umiarkowana, ustępująca w ciągu kilku dni. NOP należy leczyć objawowo, lekami przeciwbólowymi i przeciwgorączkowymi – paracetamolem i ibuprofenem. Zarówno paracetamol, jak i ibuprofen są dobrze przebadanymi preparatami, o dużym bezpieczeństwie i skuteczności. Działanie przeciwgorączkowe oraz przeciwbólowe obu leków jest podobne, jednak warunek stanowi stosowanie odpowiedniego, zalecanego ich dawkowania. Obecnie wydaje się, że paracetamol to lek pierwszego wyboru w leczeniu bólu i gorączki po szczepieniu przeciw COVID-19. Jednak wiedza na temat szczepień i szczepionek stale się pogłębia, a zalecenia zmieniają. Musimy śledzić aktualne informacje i dostosowywać nasze działania do zmieniającej się wiedzy medycznej.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Jak cytować
Sybilski , A. J. (2021). Niepożądane odczyny po szczepieniu przeciw COVID-19 – jak postępować? . Medycyna Faktów , 14(1(50), 6-10. https://doi.org/10.24292/01.MF.0121.A
Numer
Tom 14 Nr 1(50) (2021)
Dział
Artykuły

Copyright © by Medical Education. All rights reserved.

Bibliografia

1. Sybilski AJ. COVID-19 – co powinien wiedzieć pediatra. Med Fakt. 2020; 13: 30-7.
2. Pande RK, Bhalla A, Myatra SN et al. Procedures in COVID-19 Patients: Part-I. Indian J Crit Care Med. 2020; 24(suppl 5): S263-S71.
3. Polack FP, Thomas SJ, Kitchin N et al. Safety and Efficacy of the BNT162b2 mRNA Covid-19 Vaccine. N Engl J Med. 2020; 383(27): 2603-15.
4. Baden LR, El Sahly HM, Brandon Essink B et al. Efficacy and Safety of the mRNA-1273 SARS-CoV-2 Vaccine. N Engl J Med. 2021; 384(5): 403-16.
5. Ledford H. Moderna COVID vaccine becomes second to get US authorization. Nature. 2020. http://doi.org/10.1038/d41586-020-03593-7.
6. Voysey M, Clemens SAC, Madhi SA et al. Safety and efficacy of the ChAdOx1 nCoV-19 vaccine (AZD1222) against SARS-CoV-2: an interim analysis of four randomised controlled trials in Brazil, South Africa, and the UK. Lancet. 2020; S0140-6736(20): 32661-1.
7. Czym jest niepożądany odczyn poszczepienny? (access: 17.02.2021).
8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 2020 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz kryteriów ich rozpoznawania (Dz.U. 2020 r. poz. 13).
9. NOP – niepożądany odczyn poszczepienny. Czym jest i jak często występuje? (access: 18.02.2021).
10. Covid-19 Tracker. Bloomberg (access: 18.02.2021).
11. Klimek L, Jutel M, Akdis CA et al. ARIA-EAACI statement on severe allergic reactions to COVID-19 vaccines – an EAACI-ARIA position paper. Allergy. 2020. http://doi.org/10.1111/all.14726.
12. Su JR, Moro PL, Ng CS et al. Anaphylaxis after vaccination reported to the Vaccine Adverse Event Reporting System, 1990-2016. J Allergy Clin Immunol. 2019; 143(4): 1465-73.
13. Ściubisz M, Mrukowicz J. Co aktualnie wiemy z nadzoru nad bezpieczeństwem szczepionek przeciwko COVID-19 (stan na 10.02.2021)? Med Prakt. 2021 (access: 17.02.2021).
14. Rekomendacje Zespołu Ekspertów pod kierunkiem Konsultanta Krajowego w dziedzinie Alergologii dotyczące szczepienia przeciwko COVID-19 szczepionką mRNA (Comirnaty) dla Lekarzy kwalifikujących do szczepienia i dla Konsultantów Alergologów. Warszawa 2020.
15. Prymula R, Siegrist CA, Chlibek R et al. Effect of prophylactic acetaminophen administration at time of vaccination on febrile reactions and antibody responses in children: two open-label, randomised controlled trials. Lancet. 2009; 374(9698): 1339-50.
16. Doedée AM, Boland GJ, Pennings JL et al. Effects of prophylactic and therapeutic acetaminophen treatment during vaccination on hepatitis B antibody levels in adults: two openlabel, randomized controlled trials. PLoS One. 2014; 9(6): e98175.
17. Etminan M, Sodhi M, Ganjizadeh-Zavareh S. Should Antipyretics be used to Relieve Acute Adverse Events Related to COVID-19 Vaccines? Chest. 2021; S0012-3692(21)00254-3. http://doi.org/10.1016/j.chest.2021.01.080.
18. CDC General Best Practice Guidelines for Immunization: Best Practices Guidance of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) (access: 17.02.2021).
19. Doniec Z, Jackowska T, Sybilski A et al. GORĄCZKA u dzieci – reKOMendacje PostępowaniA w praktyce lekarza podStawowej opieki zdrowotnej – KOMPAS GORĄCZKA. Fam Med Prim Care Rev. 2021; 23(1). http://doi.org/10.5114/fmpcr.2021.102648.
20. Martino M de, Chiarug A. Recent advances in pediatric use of oral paracetamol in fever and pain management. Pain Ther. 2015; 4: 49-168.