Zaburzenia snu w stwardnieniu rozsianym Artykuł przeglądowy
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
Opublikowane:
gru 31, 2020
Słowa kluczowe:
stwardnienie rozsiane, zaburzenia snu, leczenie
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Abstrakt
Stwardnienie rozsiane (SM, sclerosis multiplex) jest przewlekłą chorobą autoimmunologiczną charakteryzującą się rozsianym uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego oraz występowaniem wieloogniskowych, zróżnicowanych objawów neurologicznych. Szczyt zachorowań przypada między 20. a 40. r.ż. Stwardnienie rozsiane to choroba przewlekła i obecnie nieuleczalna, jakkolwiek opracowano wiele leków modyfikujących jej przebieg. Najczęstszymi objawami są: niedowłady piramidowe kończyn, zaburzenia widzenia, zaburzenia czucia, objawy móżdżkowe i gałkoruchowe, zaburzenia chodu oraz zaburzenia zwieraczy. Objawom SM towarzyszą również zaburzenia depresyjne, lękowe, a także zaburzenia snu. Częstość występowania zaburzeń snu u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym wynosi ok. 40%. Do najczęstszych należą: bezsenność, zaburzenia oddychania w czasie snu oraz zespół niespokojnych nóg. W artykule zostały omówione najczęstsze zaburzenia snu w SM i sposoby ich leczenia.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Numer
Dział
Artykuły
Copyright © by Medical Education. All rights reserved.
Bibliografia
1. Brass SD, Li CS, Auerbach S. The underdiagnosis of sleep disorders in patients with multiple sclerosis. J Clin Sleep Med. 2014; 10(9): 1025-31.
2. Veauthier C, Gaede G, Radbruch H et al. Treatment of sleep disorders may improve fatigue in multiple sclerosis. Clin Neurol Neurosurg. 2013; 115(9): 1826-30.
3. Boe Lunde HM, Aae TF, Indrevag W et al. Poor sleep in patients with multiple sclerosis. PLoS One. 2012; 7(11): e49996.
4. Amtmann D, Askew RL, Kim J et al. Pain affects depression through anxiety, fatigue, and sleep in multiple sclerosis. Rehabil Psychol. 2015; 60(1): 81-90.
5. Braley TJ, Kratz AL, Kaplish N et al. Sleep and cognitive function in multiple sclerosis. Sleep. 2016; 39(8): 1525-33.
6. Janardhan V, Bakshi R. Quality of life in patients with multiple sclerosis: the impact of fatigue and depression. J Neurol Sci. 2002; 205(1): 51-8.
7. Hughes AJ, Turner AP, Alschuler KN et al. Association between sleep problems and perceived cognitive dysfunction over 12 months in individuals with multiple sclerosis. Behav Sleep Med. 2018; 16(1): 79-91.
8. Veauthier C. Sleep disorders in multiple sclerosis. Review. Curr Neurol Neurosci Rep. 2015; 15(5): 21. https://doi.org/10.1007/s11910-015-0546-0.
9. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, fifth edition (DSM-5). Arlington, VA: American Psychiatric Association; 2013.
10. Wichniak A, Wierzbicka A, Jernajczyk W. Sleep and antidepressant treatment. Curr Pharm Des. 2012; 18(36): 5802-17.
11. Wichniak A. Zaburzenia snu. In: Jarema M, Rabe-Jabłońska J. Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
12. Wichniak A. Standardy leczenia farmakologicznego wybranych zaburzeń snu. In: Jarema M (ed). Standardy leczenia farmakologicznego niektórych zaburzeń psychicznych. Via Medica, Gdańsk 2015.
13. Sakkas GK, Giannaki CD, Karatzaferi C et al. Sleep Abnormalities in Multiple Sclerosis. Curr Treat Options Neurol. 2019; 21(1): 4. https://doi.org/10.1007/s11940-019-0544-7.
14. Skalski M. Bezsenność – patogeneza i leczenie. Kosmos. 2014; 63(2): 233-43.
15. Katarelos K, Piechal A, Kurkowska-Jastrzębska I. Zaburzenia snu u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii. 2020; 36(1): 41-57.
16. Ramar K, Olson E. Management of common sleep disorders. Am Fam Physician. 2013; 88(4): 231-8.
17. Grabowski K. Terapia poznawczo-behawioralna bezsenności. Psychiatria. 2011; 8: 53-63.
18. Lande RG, Gragnani C. Nonpharmacologic approaches to the management of insomnia. J Am Osteopath Assoc. 2010; 110(12): 695-701.
19. Bieńkowski P, Samochowiec J, Sienkiewicz-Jarosz H et al. Bezpieczne stosowanie benzodiazepin w podstawowej opiece zdrowotnej – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych. Lekarz POZ. 2019; 5(3): 177-93.
20. Salminen AV, Winkelmann J. Restless Legs Syndrome and Other Movement Disorders of Sleep-Treatment Update. Curr Treat Options Neurol. 2018; 20(12): 55. https://doi.org/10.1007/s11940-018-0540-3.
21. Winkelmann J, Allen RP, Högl B et al. Treatment of restless legs syndrome: Evidence-based review and implications for clinical practice (Revised 2017). Mov Disord. 2018; 33(7): 1077-91. https://doi.org/10.1002/mds.27260.
22. Seferoğlu M, Sivaci AÖ, Tunç A. Restless legs syndrome/Willis-Ekbom disease in multiple sclerosis: a contributing factor for anxiety, disability, sleep disorder, and quality of life. Arq Neuropsiquiatr. 2020: S0004-282X2020005031201. https://doi.org/10.1590/0004-82X20200084.
23. Narowska D, Bożek M, Krysiak K et al. Frequent difficulties in the treatment of restless legs syndrome – case report and literature review. Psychiatr Pol. 2015; 49(5): 921-30. https://doi.org/10.12740/PP/35395.
24. Braley TJ, Segal BM, Chervin RD. Hypnotic use and fatigue in multiple sclerosis. Sleep Med. 2015; 16(1): 131-7.
2. Veauthier C, Gaede G, Radbruch H et al. Treatment of sleep disorders may improve fatigue in multiple sclerosis. Clin Neurol Neurosurg. 2013; 115(9): 1826-30.
3. Boe Lunde HM, Aae TF, Indrevag W et al. Poor sleep in patients with multiple sclerosis. PLoS One. 2012; 7(11): e49996.
4. Amtmann D, Askew RL, Kim J et al. Pain affects depression through anxiety, fatigue, and sleep in multiple sclerosis. Rehabil Psychol. 2015; 60(1): 81-90.
5. Braley TJ, Kratz AL, Kaplish N et al. Sleep and cognitive function in multiple sclerosis. Sleep. 2016; 39(8): 1525-33.
6. Janardhan V, Bakshi R. Quality of life in patients with multiple sclerosis: the impact of fatigue and depression. J Neurol Sci. 2002; 205(1): 51-8.
7. Hughes AJ, Turner AP, Alschuler KN et al. Association between sleep problems and perceived cognitive dysfunction over 12 months in individuals with multiple sclerosis. Behav Sleep Med. 2018; 16(1): 79-91.
8. Veauthier C. Sleep disorders in multiple sclerosis. Review. Curr Neurol Neurosci Rep. 2015; 15(5): 21. https://doi.org/10.1007/s11910-015-0546-0.
9. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, fifth edition (DSM-5). Arlington, VA: American Psychiatric Association; 2013.
10. Wichniak A, Wierzbicka A, Jernajczyk W. Sleep and antidepressant treatment. Curr Pharm Des. 2012; 18(36): 5802-17.
11. Wichniak A. Zaburzenia snu. In: Jarema M, Rabe-Jabłońska J. Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
12. Wichniak A. Standardy leczenia farmakologicznego wybranych zaburzeń snu. In: Jarema M (ed). Standardy leczenia farmakologicznego niektórych zaburzeń psychicznych. Via Medica, Gdańsk 2015.
13. Sakkas GK, Giannaki CD, Karatzaferi C et al. Sleep Abnormalities in Multiple Sclerosis. Curr Treat Options Neurol. 2019; 21(1): 4. https://doi.org/10.1007/s11940-019-0544-7.
14. Skalski M. Bezsenność – patogeneza i leczenie. Kosmos. 2014; 63(2): 233-43.
15. Katarelos K, Piechal A, Kurkowska-Jastrzębska I. Zaburzenia snu u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii. 2020; 36(1): 41-57.
16. Ramar K, Olson E. Management of common sleep disorders. Am Fam Physician. 2013; 88(4): 231-8.
17. Grabowski K. Terapia poznawczo-behawioralna bezsenności. Psychiatria. 2011; 8: 53-63.
18. Lande RG, Gragnani C. Nonpharmacologic approaches to the management of insomnia. J Am Osteopath Assoc. 2010; 110(12): 695-701.
19. Bieńkowski P, Samochowiec J, Sienkiewicz-Jarosz H et al. Bezpieczne stosowanie benzodiazepin w podstawowej opiece zdrowotnej – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych. Lekarz POZ. 2019; 5(3): 177-93.
20. Salminen AV, Winkelmann J. Restless Legs Syndrome and Other Movement Disorders of Sleep-Treatment Update. Curr Treat Options Neurol. 2018; 20(12): 55. https://doi.org/10.1007/s11940-018-0540-3.
21. Winkelmann J, Allen RP, Högl B et al. Treatment of restless legs syndrome: Evidence-based review and implications for clinical practice (Revised 2017). Mov Disord. 2018; 33(7): 1077-91. https://doi.org/10.1002/mds.27260.
22. Seferoğlu M, Sivaci AÖ, Tunç A. Restless legs syndrome/Willis-Ekbom disease in multiple sclerosis: a contributing factor for anxiety, disability, sleep disorder, and quality of life. Arq Neuropsiquiatr. 2020: S0004-282X2020005031201. https://doi.org/10.1590/0004-82X20200084.
23. Narowska D, Bożek M, Krysiak K et al. Frequent difficulties in the treatment of restless legs syndrome – case report and literature review. Psychiatr Pol. 2015; 49(5): 921-30. https://doi.org/10.12740/PP/35395.
24. Braley TJ, Segal BM, Chervin RD. Hypnotic use and fatigue in multiple sclerosis. Sleep Med. 2015; 16(1): 131-7.