Postępowanie w zespole post-COVID – nicergolina jako potencjał terapeutyczny w redukcji objawów mgły mózgowej/ COVID-owej Artykuł przeglądowy

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Konrad Rejdak
Aleksandra Karbowniczek
Monika Białecka
Wojciech Kozubski
Alina Kułakowska
Adam Wichniak
Paweł Zajdel

Abstrakt

Wirus SARS-CoV-2 wywołujący chorobę COVID-19 (coronavirus disease 2019) stał się przyczyną pandemii, która spowodowała niespotykane dotąd globalne następstwa zdrowotne, społeczne i ekonomiczne. Na całym świecie zachorowało ponad 200 mln osób, w Polsce ok. 3 mln [1]. Obserwacje kliniczne wskazują, że wielu chorych na COVID-19 po ostrym okresie choroby, gdy w ich organizmie nie wykrywa się już RNA wirusa, nadal zgłasza przewlekłe dolegliwości/objawy wynikające z zaburzenia funkcji różnych narządów i układów [2, 3]. Zjawisko utrzymywania się dolegliwości/ objawów po upływie 4 tygodni od początku infekcji SARS-CoV-2 określono mianem zespołu post-COVID. Dostępne doniesienia na temat następstw zdrowotnych COVID-19 przemawiają za tym, że zespół post-COVID jest dość częstym zjawiskiem. Większość obserwacji wskazuje, że cięższy przebieg infekcji SARS-CoV-2 (definiowany np. jako potrzeba hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii czy potrzeba biernej i/lub czynnej wentylacji) predysponuje do wystąpienia zespołu post-COVID, w tym również zwiększa ryzyko wystąpienia objawów ze strony układu nerwowego [4–6]. Symptomy te mogą występować w przebiegu fazy ostrej, podostrej i przewlekłej COVID-19, co zasadniczo określa się jako zespόł neuro-COVID [7]. Zajęty może zostać zarówno ośrodkowy, jak i obwodowy układ nerwowy. W pierwszym przypadku objawia się to najczęściej incydentami naczyniowymi, chorobami zapalnymi mózgu i zaburzeniami funkcji poznawczych pod postacią tzw. mgły covid -owej, w drugim – najczęściej zaburzeniami węchu i smaku oraz różnopostaciową neuropatią i miopatią. Infekcja SARS-CoV-2 może również prowadzić do zaostrzenia przewlekłych chorób neurologicznych, a także wywierać wpływ na dotychczasowe leczenie. Wszystkie te powikłania wymagają interwencji terapeutycznych. Tak jak pandemia zaskoczyła świat, tak samo wciąż są poszukiwane i na bieżąco praktykowane nowe sposoby leczenia powikłań. W przypadku powikłań neurologicznych – zwłaszcza w celu zapobieżenia incydentom naczyniowo-mózgowym oraz poprawienia funkcjonowania poznawczego w przebiegu mgły covid -owej – celowe i skuteczne wydaje się zastosowanie nicergoliny.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Jak cytować
Rejdak , K., Karbowniczek, A., Białecka, M., Kozubski , W., Kułakowska , A., Wichniak, A., & Zajdel, P. (2021). Postępowanie w zespole post-COVID – nicergolina jako potencjał terapeutyczny w redukcji objawów mgły mózgowej/ COVID-owej. Medycyna Faktów , 14(3(52), 294-302. https://doi.org/10.24292/01.MF.0321.12
Dział
Artykuły

Bibliografia

1. https://coronavirus.jhu.edu/map.html (access: 30.09.2021).
2. Carfì A, Bernabei R, Landi F; Gemelli Against COVID-19 Post-Acute Care Study Group. Persistent Symptoms in Patients After Acute COVID-19. JAMA. 2020; 324(6): 603-5. http://doi.org/10.1001/jama.2020.12603.
3. Tenforde MW, Kim SS, Lindsell CJ et al; IVY Network Investigators; CDC COVID-19 Response Team; IVY Network Investigators. Symptom Duration and Risk Factors for Delayed Return to Usual Health Among Outpatients with COVID-19 in a Multistate Health Care Systems Network – United States, March-June 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2020; 69(30): 993-8. http://doi.org/10.15585/mmwr.mm6930e1.
4. Arnold DT, Hamilton FW, Milne A et al. Patient outcomes after hospitalisation with COVID-19 and implications for follow-up: results from a prospective UK cohort. Thorax. 2021; 76(4): 399-401. http://doi.org/10.1136/thoraxjnl-2020-216086.
5. Huang C, Huang L, Wang Y et al. 6-month consequences of COVID-19 in patients discharged from hospital: a cohort study. Lancet. 2021; 397(10270): 220-32. http://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)32656-8.
6. Halpin SJ, McIvor C, Whyatt G et al. Postdischarge symptoms and rehabilitation needs in survivors of COVID-19 infection: A cross-sectional evaluation. J Med Virol. 2021; 93(2): 1013-22. http://doi.org/10.1002/jmv.26368.
7. Pezzini A, Padovani A. Lifting the mask on neurological manifestations of COVID-19. Nat Rev Neurol. 2020; 16(11): 636-44.
8. Chathappady House NN, Palissery S, Sebastian H. Corona Viruses: A Review on SARS, MERS and COVID-19. Microbiol Insights. 2021; 14:11786361211002481.
9. Enright PL, Sherrill DL. Reference equations for the six-minute walk in healthy adults. Am J Respir Crit Care Med. 1998; 158(5 Pt 1): 1384-7. http://doi.org/10.1164/ajrccm.158.5.9710086. Erratum in: Am J Respir Crit Care Med. 2020; 201(3): 393.
10. Taquet M, Geddes JR, Husain M et al. 6-month neurological and psychiatric outcomes in 236 379 survivors of COVID-19: a retrospective cohort study using electronic health records. Lancet Psychiatry. 2021; 8(5): 416-27. http://doi.org/10.1016/S2215-0366(21)00084-5.
11. Nalbandian A, Sehgal K, Gupta A et al. Post-acute COVID-19 syndrome. Nat Med. 2021; 27(4): 601-15. http://doi.org/10.1038/s41591-021-01283-z.
12. Chopra V, Flanders SA, O’Malley M et al. Sixty-Day Outcomes Among Patients Hospitalized With COVID-19. Ann Intern Med. 2021; 174(4): 576-8. http://doi.org/10.7326/M20-5661.
13. Carvalho-Schneider C, Laurent E, Lemaignen A et al. Follow-up of adults with noncritical COVID-19 two months after symptom onset. Clin Microbiol Infect. 2021; 27(2): 258-63. http://doi.org/10.1016/j.cmi.2020.09.052.
14. Moreno-Pérez O, Merino E, Leon-Ramirez JM et al; COVID19-ALC research group. Post-acute COVID-19 syndrome. Incidence and risk factors: A Mediterranean cohort study. J Infect. 2021; 82(3): 378-83. http://doi.org/10.1016/j.jinf.2021.01.004.
15. Rabin R, de Charro F. EQ-5D: a measure of health status from the EuroQol Group. Ann Med. 2001; 33(5): 337-43. http://doi.org/10.3109/07853890109002087.
16. Czarnowska A, Brola W, Zajkowska O et al. Clinical course and outcome of SARS-CoV-2 infection in multiple sclerosis patients treated with disease- modifying therapies – the Polish experience. Neurol Neurochir Pol. 2021; 55(2): 212-22. http://doi.org/10.5603/PJNNS.a2021.0031.
17. Helms J, Kremer S, Merdji H et al. Neurologic features in severe SARS-CoV-2 infection. N Engl J Med. 2020; 382(23): 2268-2270.
18. Yin R, Feng W, Wang T et al. Concomitant neurological symptoms observed in a patient diagnosed with coronavirus disease 2019. J Med Virol. 2020 [Epub ahead of print]. http://doi.org/10.1002/jmv.25888.
19. Zhao H, Shen D, Zhou H et al. Guillain-Barré syndrome associated with SARS-CoV-2 infection: causality or coincidence? Lancet Neurol. 2020; 19: 383.
20. Gutiérrez-Ortiz C, Méndez A, Rodrigo-Rey S et al. Miller Fisher Syndrome polyneuritis cranialis in COVID-19. Neurology. 2020 [Epub ahead of print]. http://doi.org/10.1212/WNL.0000000000009619.
21. Raveendran AV, Jayadevan R, Sashidharan S. Long COVID: An overview. Diabetes Metab Syndr. 2021; 15(3): 869-75.
22. Ghannam M, Alshaer Q, Al-Chalabi M et al. Neurological involvement of coronavirus disease 2019: a systematic review. J Neurol. 2020; 267(11): 3135-53. http://doi.org/10.1007/s00415-020-09990-2.
23. Mendelson M, Nel J, Blumberg L et al. Long-COVID: An evolving problem with an extensive impact. S Afr Med J. 2020; 111(1): 10-2. http://doi.org/10.7196/SAMJ.2020.v111i11.15433.
24. Zubair AS, McAlpine LS, Gardin T et al. Neuropathogenesis and Neurologic Manifestations of the Coronaviruses in the Age of Coronavirus Disease 2019: A Review. JAMA Neurol. 2020; 77(8): 1018-27.
25. Kanne JP, Bai H, Bernheim A et al. COVID-19 Imaging: What We Know Now and What Remains Unknown. Radiology. 2021; 204522. http://doi.org/10.1148/radiol.2021204522.
26. Afshar-Oromieh A, Prosch H, Schaefer-Prokop C et al. A comprehensive review of imaging findings in COVID-19 – status in early 2021. Eur J Nucl Med Mol Imaging. 2021; 48(8): 2500-24. http://doi.org/10.1007/s00259-021-05375-3.
27. Lee MH, Perl DP, Nair G et al. Microvascular Injury in the Brains of Patients with Covid-19. N Engl J Med. 2021; 384(5): 481-3. http://doi.org/10.1056/NEJMc2033369.
28. Gulick DH, Mandel S, Maitz EA et al. Special Report: Cognitive Screening After COVID-19. Tools are needed for the assessment of neurologic and neuropsychologic sequelae of infection with the SARS-CoV-2 virus. Pract Neurol. 2021.
29. Cheng A, Shih E, Herman E et al; OHSU Long COVID-19 Clinical Guidelines Team. Clinical Guidelines: Long COVID-19. (access: 30.09.2021).
30. Nalleballe K, Reddy Onteddu S, Sharma R et al. Spectrum of neuropsychiatric manifestations in COVID-19. Brain Behav Immun. 2020; 88: 71-4. http://doi.org/10.1016/j.bbi.2020.06.020.
31. Taquet M, Geddes JR, Husain M et al. 6-month neurological and psychiatric outcomes in 236 379 survivors of COVID-19: a retrospective cohort study using electronic health records. Lancet Psychiatry. 2021; 8(5): 416-27.
32. Wichniak A, Kania A, Siemiński M et al. Melatonin as a Potential Adjuvant Treatment for COVID-19 beyond Sleep Disorders. Int J Mol Sci. 2021; 22(16): 8623.
33. Marsh EB, Kornberg M, Kessler K et al; Quality Committee of the American Academy of Neurology. COVID-19 and Vaccination in the Setting of Neurologic Disease: An Emerging Issue in Neurology. Neurology. 2021. http://doi.org/10.1212/WNL.0000000000012578.
34. Zhang ZL, Zhong H, Liu YX et. Current therapeutic options for coronavirus disease 2019 (COVID-19)-lessons learned from severe acute respiratory syndrome (SARS) and Middle East Respiratory Syndrome (MERS) therapy: a systematic review protocol. Ann Transl Med. 2020; 8(22): 1527.
35. Rejdak K, Grieb P. Fluvoxamine and amantadine: central nervous system acting drugs repositioned for COVID-19 as early intervention. Curr Neuropharmacol. 2021. http://doi.org/10.2174/1570159X19666210729123734.
36. Winblad B, Fioravan M, Dolezal T et al. Therapeutic use of nicergoline. Clin Drug Inves. 2008; 28: 533-52.
37. Zajdel P, Bednarski M, Sapa J et al. Ergotamine and nicergoline – facts and myths. Pharmacol Rep. 2015; 67(2): 360-3. http://doi.org/10.1016/j.pharep.2014.10.010.
38. Fioravanti M, Nakashima T, Xu J et al. A systematic review and meta-analysis assessing adverse event profile and tolerability of nicergoline. BMJ Open. 2014; 4: e005090. http://doi.org/10.1136/bmjopen-2014-005090.
39. Nishio T, Sunohara N, Furukawa S et al. Repeated injections of nicergoline increase the nerve growth factor level in the aged rat brain. JPN J Pharmacol. 1998; 76(3): 321-3.

Inne teksty tego samego autora

<< < 1 2