Neurorehabilitacja chorych na stwardnienie rozsiane Artykuł przeglądowy

##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##

Dostęp przez subskrypcję PDF


Opublikowane: gru 31, 2023
DOI: https://doi.org/10.24292/01.MS.123311223.3
Słowa kluczowe:
stwardnienie rozsiane, niepełnosprawność, neurorehabilitacja

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Ewa Kozielewska-Zwierska
1. Pododdział Udarowy, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Poznaniu. 2. Katedra i Klinika Neurochirurgii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Sławomir Michalak
1. Pododdział Udarowy, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Poznaniu. 2. Katedra i Klinika Neurochirurgii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. 3. Zakład Neurochemii i Neuropatologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Abstrakt

Wprowadzenie leczenia modyfikującego naturalny przebieg stwardnienia rozsianego, zwłaszcza na wczesnych etapach choroby, ograniczyło kumulację deficytów czynnościowych. Jednakże postępowanie to nawet z leczeniem objawowym nie jest wystarczające do utrzymania sprawności zarówno ruchowej, jak i poznawczej przez chorych na stwardnienie rozsiane. Neurorehabilitacja stanowi niezbędny element nowoczesnego postępowania w tej grupie chorych. W niniejszym omówieniu przedstawiono zasady planowania indywidualnego treningu uwzględniające monitorowaną klinimetrycznie wydolność chorych. Określenie tętna maksymalnego i Liczony Test Mowy należą do prostych metod oceny chorych pozwalających na uwzględnienie w planowaniu treningu ich aktywności fizycznej i trybu życia przed rozpoznaniem choroby oraz stopnia niepełnosprawności z powodu choroby. W niniejszym artykule omówiono zasady postępowania w: zaburzeniach chodu, czucia powierzchniowego i proprioceptywnego, objawach móżdżkowych, zaburzeniach funkcji zwieraczy i zespole zmęczenia. Przedstawiono możliwości wykorzystania wirtualnej i rozszerzonej rzeczywistości w neurorehabilitacji. Zwrócono również uwagę na obciążenie partnerów życiowych chorych na stwardnienie rozsiane.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Numer
Tom 12 Nr 3(44) (2023)
Dział
Artykuły

Copyright © by Medical Education. All rights reserved.

Bibliografia

1. Müller R. Studies on disseminated sclerosis with special reference to symptomatology: course and prognosis. Acta Med Scand. 1949; 222(Suppl): 1-214.
2. Weinshenker BG, Rice GPA, Noseworthy JH et al. The natural history of multiple sclerosis: a geographically based study. 4: Applications to planning and interpretation of clinical therapeutic trials. Brain. 1991; 114: 1057-67.
3. Amato MP, Ponziani G, Bartolozzi ML et al. A prospective study on the natural history of multiple sclerosis: clues to the conduct and interpretation of clinical trials. J Neurol Sci. 1999; 168: 96-106.
4. Beiki O, Frumento P, Bottai M et al. Changes in the risk of reaching multiple sclerosis disability milestones in recent decades: a nationwide population-based cohort study in Sweden. JAMA Neurol. 2019; 76(6): 665-71.
5. Lublin FD, Häring DA, Ganjgahi H et al. How patients with multiple sclerosis acquire disability. Brain. 2022; 145(9): 3147-61.
6. Tokarska J. Rehabilitacja w SM. Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego, Oddział Warszawski, Warszawa 2023.
7. Kim Y, Lai B, Mehta T et al. Exercise Training Guidelines for Multiple Sclerosis, Stroke, and Parkinson Disease: Rapid Review and Synthesis. Am J Phys Med Rehabil. 2019; 98(7): 613-21.
8. Opara J, Szwejkowski W, Brola W. Aktualne kierunki rehabilitacji w stwardnieniu rozsianym. Aktualności Neurologiczne. 2009; 9(2): 140-6.
9. Kusy K. Liczony Test Mowy. AWF, Poznań 2011.
10. Beckers D, Buck M, Adler S. PNF w praktyce. DB Publising, 2014.
11. Bartosik-Psujek H, Malec-Milewska M, Berkowicz T et al. Nowoczesne leczenie objawowe w stwardnieniu rozsianym. Polski Przegląd Neurochirurgiczny. 2013; 4(9): 160-71.
12. Ostrowski A. Nietrzymanie moczu i parcia naglące u kobiet chorujących na stwardnienie rozsiane. MS Report. 2020; 9(3): 12-6.
13. Khan F, Amatya B, Galea M. Management of Fatigue in Persons with Multiple Sclerosis. Front Neurol. 2014; 5: 177.
14. Langeskov-Christensen M, Bisson EJ, Finlayson M et al. Potential pathophysiological pathways that can explain the positive effects of exercise on fatigue in multiple sclerosis: A scoping review. J Neurol Sci. 2017; 373: 307-20.
15. Niwald M, Redlicka J, Miller E. The effects of aerobic training on the functional status, quality of life, the level of fatigue and disability in patients with multiple sclerosis – A preliminary report. Aktualności Neurol. 2017; 17: 15-22.
16. Ferreira G, Costa AC, Plentz R et al. Respiratory training improved ventilatory function and respiratory muscle strengh in patients with multiple sclerosis and lateral amyotrophic sclerosis: systematic review and meta-analysis. Physiotherapy. 2016; 102: 221-8.
17. Wasiuk-Zowada D. Kinezjofobia u pacjentów z chorobą Parkinsona, stwardnieniem rozsianym oraz po przebytym udarze mózgu. Katowice 2019.
18. Opara J. Klinimetria w neurorehabilitacji. Ocena wyników rehabilitacji neurologicznej. PZWL, Warszawa 2023.