Rehabilitacja kardiologiczna w dobie pandemii COVID-19 – nowe wyzwania, nowe możliwości Artykuł przeglądowy
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
Opublikowane:
wrz 30, 2021
Słowa kluczowe:
kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna, telerehabilitacja hybrydowa, epidemia COVID-19, ostre zespoły wieńcowe, niewydolność serca
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Abstrakt
Kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna (KRK) jest uznaną metodą prewencji wtórnej wielu schorzeń sercowo-naczyniowych. Liczne badania kliniczne wskazują na skuteczność kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej w poprawie wydolności układu krążenia, jakości życia i ograniczaniu śmiertelności sercowo-naczyniowej. Jakkolwiek, już przed epidemią COVID-19 realizacja kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej, a zwłaszcza jej etapu II, napotykała wiele problemów. Jednym z istotnych były trudności z regularnym dojazdem pacjentów na zajęcia rehabilitacyjne prowadzone ambulatoryjnie.
Epidemia COVID-19 dodatkowo pogłębiła te problemy – wiele ośrodków zostało zamkniętych dla chorych, co utrudniło lub całkowicie uniemożliwiło pacjentom korzystanie z rehabilitacji w dotychczasowej formie. Do rozwiązania tych problemów może się przyczynić upowszechnienie hybrydowej telerehabilitacji kardiologicznej. W artykule omówiono kluczowe informacje dotyczące metod, skuteczności i bezpieczeństwa tej nowej formy kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Jak cytować
Janiszewski , M., & Mamcarz , A. (2021). Rehabilitacja kardiologiczna w dobie pandemii COVID-19 – nowe wyzwania, nowe możliwości. Medycyna Faktów , 14(3(52), 215-221. https://doi.org/10.24292/01.MF.0321.1
Numer
Dział
Artykuły
Copyright © by Medical Education. All rights reserved.
Bibliografia
1. Anderson L, Thompson DR, Oldridge N et al. Exercise-based cardiac rehabilitation for coronary heart disease. Cochrane Database Syst Rev. 2016; 2016(1): CD001800.
2. Benzer W, Rauch B, Schmid JP et al; EuroCaReD study group. Exercise-based cardiac rehabilitation in twelve European countries results of the European cardiac rehabilitation registry. Int J Cardiol. 2017; 228: 58-67.
3. Rauch B, Davos CH, Doherty P et al; Cardiac Rehabilitation Section, European Association of Preventive Cardiology (EAPC), in cooperation with the Institute of Medical Biometry and Informatics (IMBI), Department of Medical Biometry, University of Heidelberg, Cochrane Metabolic and Endocrine Disorders Group, Institute of General Practice, Heinrich-Heine University, Dusseldorf, Germany. The prognostic effect of cardiac rehabilitation in the era of acute revascularisation and statin therapy: A systematic review and meta-analysis of randomized and non-randomized studies – The Cardiac Rehabilitation Outcome Study (CROS). Eur J Prev Cardiol. 2016; 23(18): 1914-39.
4. Taylor RS, Sagar VA, Davies EJ et al. Exercise-based rehabilitation for heart failure. Cochrane Database Syst Rev. 2014; 2014: 4.
5. Knuuti J, Wijns W, Saraste A et al. 2019 ESC Guidelines for the diagnosis and management of chronic coronary syndromes: The Task Force for the diagnosis and management of chronic coronary syndromes of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Heart J. 2020; 41(3): 407-77.
6. Ibanez B, James S, Agewall S et al. 2017 ESC Guidelines for the management of acute myocardial infarction in patients presenting with ST-segment elevation: The Task Force for the management of acute myocardial infarction in patients presenting with ST-segment elevation of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Heart J. 2018; 39(2): 119-77.
7. Collet JP, Thiele H, Barbato E et al. 2020 ESC Guidelines for the management of acute coronary syndromes in patients presenting without persistent ST-segment elevation: The Task Force for the management of acute coronary syndromes in patients presenting without persistent ST-segment elevation of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Heart J. 2021; 42(14): 1289-367.
8. Ponikowski P, Voors AA, Anker SD et al. 2016 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure: The Task Force for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure of the European Society of Cardiology (ESC). Developed with the special contribution of the Heart Failure Association (HFA) of the ESC. Eur Heart J. 2016; 37(27): 2129-200.
9. Gałaszek M. Aktualny stan rehabilitacji kardiologicznej w Polsce. Sekcja Rehabilitacji Kardiologicznej i Fizjoterapii Wysiłku, Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, Ustroń 2015.
10. Jankowski P, Gąsior M, Gierlotka M et al. Opieka koordynowana po zawale serca. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Kardiol Pol. 2016; 74(8): 800-11.
11. Piotrowicz R, Jegier A, Szalewska D et al. Rekomendacje w zakresie realizacji kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej: stanowisko ekspertów Sekcji Rehabilitacji Kardiologicznej i Fizjologii Wysiłku Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Wydawnictwo Asteria Med, Warszawa 2017.
12. Piotrowicz R, Krzesiński P, Balsam P et al. Rozwiązania telemedyczne w kardiologii – opinia ekspertów Komisji Informatyki i Telemedycyny Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Sekcji Elektrokardiologii Nieinwazyjnej i Telemedycyny Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz Komitetu Nauk Klinicznych Polskiej Akademii Nauk. Kardiol Pol. 2018; 76(3): 698-707.
13. Scherrenberg M, Wilhelm M, Hansen D et al. The future is now: a call for action for cardiac telerehabilitation in the COVID-19 pandemic from the secondary prevention and rehabilitation section of the European Association of Preventive Cardiology [published online ahead of print]. Eur J Prev Cardiol. 2020; 2047487320939671.
14. Lyngå P, Persson H, Hägg-Martinell A et al. Weight monitoring in patients with severe heart failure (WISH). A randomized controlled trial. Eur J Heart Fail. 2012; 14(4): 438-44. http://doi.org/10.1093/eurjhf/hfs023.
15. Piotrowicz E, Baranowski R, Bilinska M et al. A new model of home-based telemonitored cardiac rehabilitation in patients with heart failure: effectiveness, quality of life, and adherence. Eur J Heart Fail. 2010; 12(2): 164-71.
16. Scheinowitz M, Harpaz D. Safety of cardiac rehabilitation in a medically supervised, community-based program. Cardiology. 2005; 103(3): 113-7.
17. Batalik L, Filakova K, Batalikova K et al. Remotely monitored telerehabilitation for cardiac patients: A review of the current situation. World J Clin Cases. 2020; 8(10): 1818-31.
18. Niewada M, Tabor B, Piotrowicz E et al. Cost-effectiveness of telerehabilitation in patients with heart failure in Poland: an analysis based on the results of Telerehabilitation in the Heart Failure Patients (TELEREH-HF) randomized clinical trial. Kardiol Pol. 2021; 79(5): 510-6.
19. Scherrenberg M, Falter M, Dendale P. Cost-effectiveness of different models of cardiac telerehabilitation. Kardiol Pol. 2021; 79(5): 489-90.
2. Benzer W, Rauch B, Schmid JP et al; EuroCaReD study group. Exercise-based cardiac rehabilitation in twelve European countries results of the European cardiac rehabilitation registry. Int J Cardiol. 2017; 228: 58-67.
3. Rauch B, Davos CH, Doherty P et al; Cardiac Rehabilitation Section, European Association of Preventive Cardiology (EAPC), in cooperation with the Institute of Medical Biometry and Informatics (IMBI), Department of Medical Biometry, University of Heidelberg, Cochrane Metabolic and Endocrine Disorders Group, Institute of General Practice, Heinrich-Heine University, Dusseldorf, Germany. The prognostic effect of cardiac rehabilitation in the era of acute revascularisation and statin therapy: A systematic review and meta-analysis of randomized and non-randomized studies – The Cardiac Rehabilitation Outcome Study (CROS). Eur J Prev Cardiol. 2016; 23(18): 1914-39.
4. Taylor RS, Sagar VA, Davies EJ et al. Exercise-based rehabilitation for heart failure. Cochrane Database Syst Rev. 2014; 2014: 4.
5. Knuuti J, Wijns W, Saraste A et al. 2019 ESC Guidelines for the diagnosis and management of chronic coronary syndromes: The Task Force for the diagnosis and management of chronic coronary syndromes of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Heart J. 2020; 41(3): 407-77.
6. Ibanez B, James S, Agewall S et al. 2017 ESC Guidelines for the management of acute myocardial infarction in patients presenting with ST-segment elevation: The Task Force for the management of acute myocardial infarction in patients presenting with ST-segment elevation of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Heart J. 2018; 39(2): 119-77.
7. Collet JP, Thiele H, Barbato E et al. 2020 ESC Guidelines for the management of acute coronary syndromes in patients presenting without persistent ST-segment elevation: The Task Force for the management of acute coronary syndromes in patients presenting without persistent ST-segment elevation of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Heart J. 2021; 42(14): 1289-367.
8. Ponikowski P, Voors AA, Anker SD et al. 2016 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure: The Task Force for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure of the European Society of Cardiology (ESC). Developed with the special contribution of the Heart Failure Association (HFA) of the ESC. Eur Heart J. 2016; 37(27): 2129-200.
9. Gałaszek M. Aktualny stan rehabilitacji kardiologicznej w Polsce. Sekcja Rehabilitacji Kardiologicznej i Fizjoterapii Wysiłku, Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, Ustroń 2015.
10. Jankowski P, Gąsior M, Gierlotka M et al. Opieka koordynowana po zawale serca. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Kardiol Pol. 2016; 74(8): 800-11.
11. Piotrowicz R, Jegier A, Szalewska D et al. Rekomendacje w zakresie realizacji kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej: stanowisko ekspertów Sekcji Rehabilitacji Kardiologicznej i Fizjologii Wysiłku Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Wydawnictwo Asteria Med, Warszawa 2017.
12. Piotrowicz R, Krzesiński P, Balsam P et al. Rozwiązania telemedyczne w kardiologii – opinia ekspertów Komisji Informatyki i Telemedycyny Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Sekcji Elektrokardiologii Nieinwazyjnej i Telemedycyny Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz Komitetu Nauk Klinicznych Polskiej Akademii Nauk. Kardiol Pol. 2018; 76(3): 698-707.
13. Scherrenberg M, Wilhelm M, Hansen D et al. The future is now: a call for action for cardiac telerehabilitation in the COVID-19 pandemic from the secondary prevention and rehabilitation section of the European Association of Preventive Cardiology [published online ahead of print]. Eur J Prev Cardiol. 2020; 2047487320939671.
14. Lyngå P, Persson H, Hägg-Martinell A et al. Weight monitoring in patients with severe heart failure (WISH). A randomized controlled trial. Eur J Heart Fail. 2012; 14(4): 438-44. http://doi.org/10.1093/eurjhf/hfs023.
15. Piotrowicz E, Baranowski R, Bilinska M et al. A new model of home-based telemonitored cardiac rehabilitation in patients with heart failure: effectiveness, quality of life, and adherence. Eur J Heart Fail. 2010; 12(2): 164-71.
16. Scheinowitz M, Harpaz D. Safety of cardiac rehabilitation in a medically supervised, community-based program. Cardiology. 2005; 103(3): 113-7.
17. Batalik L, Filakova K, Batalikova K et al. Remotely monitored telerehabilitation for cardiac patients: A review of the current situation. World J Clin Cases. 2020; 8(10): 1818-31.
18. Niewada M, Tabor B, Piotrowicz E et al. Cost-effectiveness of telerehabilitation in patients with heart failure in Poland: an analysis based on the results of Telerehabilitation in the Heart Failure Patients (TELEREH-HF) randomized clinical trial. Kardiol Pol. 2021; 79(5): 510-6.
19. Scherrenberg M, Falter M, Dendale P. Cost-effectiveness of different models of cardiac telerehabilitation. Kardiol Pol. 2021; 79(5): 489-90.