Zakażenie wirusem Epsteina–Barr a ryzyko rozwoju stwardnienia rozsianego Artykuł przeglądowy

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Ewelina Kuczko-Piekarska

Abstrakt

Mimo coraz większej ilości danych na temat patogenezy stwardnienia rozsianego jego etiologia pozostaje nieznana. Uważa się, że za rozwój choroby odpowiada koincydencja czynników genetycznych i środowiskowych, w tym infekcyjnych, które zaburzają prawidłowy nadzór immunologiczny. Coraz więcej danych wskazuje, że owym czynnikiem infekcyjnym jest wirus Epsteina–Barr (EBV). Mimo że zakażenie nim zwykle przebiega w sposób bezobjawowy w dzieciństwie, zdolność wirusa do konwersji w postać latentną z ograniczeniem ekspresji genów pozwala uniknąć nadzoru immunologicznego gospodarza i inicjuje kaskadę procesów immunologicznych, prowadzących do poważnych implikacji klinicznych, np. w postaci rozwoju chorób autoimmunologicznych. Na podstawie dotychczasowych badań wykazano, że przeciwciała przeciw EBV są obecne u niemal wszystkich pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. W największym jak dotąd badaniu populacyjnym z ostatnich lat, obejmującym poborowych armii amerykańskiej, ustalono, że ryzyko rozwoju stwardnienia rozsianego jest 32-krotnie wyższe po zakażeniu tym wirusem. Dokładne ustalenie zależności między wirusem Epsteina–Barr a stwardnieniem rozsianym, w tym określenie wpływu czynników genetycznych i środowiskowych na tę korelację, może mieć ogromne znaczenie dla zrozumienia nie tylko patogenezy stwardnienia rozsianego, lecz także innych chorób autoimmunologicznych. Umożliwi to również określenie celów dla przyszłych spersonalizowanych terapii, uwzględniając zwłaszcza coraz częściej stosowane leki powodujące deplecję limfocytów B.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Dział
Artykuły

Bibliografia

1. Soldan S, Lieberman P. Epstein–Barr virus and multiple sclerosis. Nature Reviews Microbiology. 2023; 21: 51-64.
2. Hedström AK. Risk factors for multiple sclerosis in the context of Epstein-Barr virus infection. Front Immunol. 2023; 14: 1212676.
3. Houen G, Trier NH. Epstein-Barr Virus and Systemic Autoimmune Diseases. Front Immunol. 2021; 11: 587380.
4. Szczeklik A, Gajewski P. Interna Szczeklika 2017. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2017.
5. Bjornevik K, Cortese M, Healy BC et al. Longitudinal analysis reveals high prevalence of Epstein-Barr virus associated with multiple sclerosis. Science. 2022; 375(6578): 296-301.
6. MS International Federation. Epstein-Barr virus and multiple sclerosis.
7. Moutsianas L, Jostins L, Beecham AH. Class II HLA interactions modulate genetic risk for multiple sclerosis. Nat Genet. 2015; 47(10): 1107-13.
8. Hedström AK, Huang J, Michel A. High Levels of Epstein-Barr Virus Nuclear Antigen-1-Specific Antibodies and Infectious Mononucleosis Act Both Independently and Synergistically to Increase Multiple Sclerosis Risk. Front Neurol. 2020; 10: 1368.
9. Hedström AK, Huang J, Brenner N. Low sun exposure acts synergistically with high Epstein-Barr nuclear antigen 1 (EBNA-1) antibody levels in multiple sclerosis etiology. Eur J Neurol. 2021; 28(12): 4146-52.
10. Hedström AK, Huang J, Brenner N et al. Smoking and Epstein–Barr virus infection in multiple sclerosis development. Sci Rep. 2020; 10: 10960.
11. Hedström AK, Brenner N, Butt J et al. Overweight/obesity in young adulthood interacts with aspects of EBV infection in MS etiology. Neurol Neuroimmunol Neuroinflamm. 2020; 8(1): e912.
12. Rød B, Wergeland S, Bjørnevik K. Humoral response to Epstein-Barr virus in patients with multiple sclerosis treated with B cell depletion therapy. Multiple Sclerosis and Related Disorders. 2023; 79; 105037.
13. Sun C, Chen X, Kang Y et al. The Status and Prospects of Epstein-Barr Virus Prophylactic Vaccine Development Front Immunol. 2021; 12: 677027.
14. Edwards KR, Schmidt K, Homad LJ et al. Vaccination with nanoparticles displaying gH/gL from Epstein-Barr virus elicits limited cross-protection against rhesus lymphocryptovirus. Cell Rep Med. 2024; 5(6): 101587.