Przeszczep komórek krwiotwórczych u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym – nowa nadzieja czy ślepy zaułek? Artykuł przeglądowy

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Małgorzata Szymańska
Maciej Maciejowski

Abstrakt

Stwardnienie rozsiane (MS) jest przewlekłą nieuleczalną chorobą, która prowadzi do niepełnosprawności pacjenta. Pomimo istotnego postępu farmakoterapii stale poszukuje się nowych strategii leczenia tego schorzenia. Autoimmunologiczne podłoże MS zachęciło transplantologów do zastosowania przeszczepu komórek krwiotwórczych w tej grupie pacjentów. Od 1997 r. naukowcy podejmują próby prowadzenia badań klinicznych w tym zakresie, a ich wyniki są coraz bardziej zachęcające.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Dział
Artykuły

Bibliografia

1. Hołowiecki J.: Przeszczepianie szpiku i komórek krwiotwórczych z krwi obwodowej. W: Rowiński W., Wałaszewski J., Pączek L. (red.): Transplantologia kliniczna. Wyd. 1. PZWL, Warszawa 2004: 528-607.
2. Burt R.K., Loh Y., Cohen B. et al.: Autologous non-myeloablative haemopoietic stem cell transplantation in relapsing-remitting multiple sclerosis: a phase I/II study. Lancet Neurol. 2009; 8: 244-253.
3. Pérez-Miralles F., Sastre-Garriga J., Tintoré M. et al.: Clinical impact of early brain atrophy in clinically isolated syndromes. Mult. Scler. 2013; 19(14): 1878-1886.
4. Burt R.K., Burns W.H., Miller S.D.: Bone marrow transplantation for multiple sclerosis: returning to Pandora’s box. Immunol. Today 1997; 18(12): 559-561.
5. Fassas A., Anagnostopoulos A., Kasis A. et al.: Autologous stem cell transplantation in progressive multiple sclerosis – an interim analysis of efficacy. J. Clin. Immunol. 2000; 20(1): 24-30.
6. Mandalfino P., Rice G., Smith A. et al.: Bone marrow transplantation in multiple sclerosis. J. Neurol. 2000; 247(9): 691-695.
7. de Paula A., Sousa A., Malmegrim K.C. et al.: Autologous haematopoietic stem cell transplantation reduces abnormalities in the expression of immune genes in multiple sclerosis. Clin. Sci. (Lond.) 2015; 128(2): 111-120.
8. Nash R.A., Hutton G.J., Racke M.K. et al.: High-dose immunosuppressive therapy and autologous hematopoietic cell transplantation for relapsing-remitting multiple sclerosis (HALT-MS): a 3-year interim report. JAMA Neurol. 2015; 72(2): 159-169.
9. Shevchenko J.L., Kuznetsov A.N., Ionova T.I. et al.: Long-term outcomes of autologous hematopoietic stem cell transplantation with reduced-intensity conditioning in multiple sclerosis: physician’s and patient’s perspectives. Ann. Hematol. 2015; 94(7): 1149-1157.
10. Muraro P.A., Pasquini M., Atkins H.: Long term outcomes after autologous hematopoietic stem cell transplantation for treatment of MS. ECTRIMS Online Library 2015, Oct 9; 116682.
11. Kyrcz-Krzemień S., Helbig G., Torba K. et al.: Safety and efficacy of hematopoietic stem cells mobilization in patients with multiple sclerosis. Haematology 2015 [online: doi: 10.1179/1607845415Y.0000000049].
12. Mancardi G.L., Sormani M.P., Gualandi F. et al.: Autologous hematopoietic stem cell transplantation in multiple sclerosis: a phase II trial. Neurology 2015; 84: 981-988.
13. Mancardi G.: Further data on autologous haemopoietic stem cell transplantation in multiple sclerosis. Lancet Neurol. Published Online January 30, 2009 [doi: 10.1016/S1474-4422(09)70018-3].
14. Paz Soldán M.M., Weinshenker B.G.: Moving targets for hematopoietic stem cell transplantation for multiple sclerosis. JAMA Neurol. 2015; 72(2): 147-149.
15. Fassas A., Kimiskidis V.K., Sakellari I. et al.: Long-term results of stem cell transplantation for MS: a single-center experience. Neurology 2011; 76(12): 1066-1070.