Stwardnienie rozsiane – wybrane aspekty dotyczące rozpoznania choroby Artykuł przeglądowy

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Sławomir Wawrzyniak
Anna Pietrzak

Abstrakt

Niewiele jest chorób, w których przypadku ustalenie rozpoznania ma tak duże znaczenie, jak w stwardnieniu rozsianym: definiuje ono postępowanie z chorym na kolejne lata, a nierzadko na resztę życia. Dlatego proces diagnostyczny osób, u których podejrzewa się schorzenie demielinizacyjne, warto przeprowadzić starannie i nie poddawać się bezkrytycznie presji szybkiego ustalenia rozpoznania, gdy pojawiają się wątpliwości. Niestety niemal każdy praktykujący neurolog zetknął się z przypadkami rozpoznań błędnych, czasem z poważnymi konsekwencjami. W niniejszej pracy wymieniono jednostki chorobowe najczęściej mylone ze stwardnieniem rozsianym na podstawie dostępnego piśmiennictwa, opisano powszechnie popełniane błędy w podejściu do diagnostyki choroby demielinizacyjnej, w tym przykłady często ignorowanych „czerwonych flag”. Omówiono też wybrane zagadnienia praktyczne związane z zastosowaniem kryteriów diagnostycznych McDonalda, właściwą interpretacją badań dodatkowych, a także samego wywiadu od chorego. Skrupulatne i krytyczne udokumentowanie przebytych przez pacjenta rzutów, rozsądne podejście do wyników badań dodatkowych, a w niektórych przypadkach gotowość do przyjęcia postawy wyczekującej pomogą ograniczyć liczbę popełnianych błędów i przyczynią się do bardziej racjonalnego wykorzystania zasobów programów lekowych.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Dział
Artykuły

Bibliografia

1. Solomon AJ, Klein EP, Bourdette D. "Undiagnosing" multiple sclerosis: the challenge of misdiagnosis in MS. Neurology. 2012; 78(24): 1986-91.
2. Solomon AJ, Naismith RT, Cross AH. Misdiagnosis of multiple sclerosis: Impact of the 2017 McDonald criteria on clinical practice. Neurology. 2019; 92(1): 26-33.
3. Yamout BI, Khoury SJ, Ayyoubi N et al. Alternative diagnoses in patients referred to specialized centers for suspected MS. Mult Scler Relat Disord. 2017; 18: 85-9.
4. Carmosino MJ, Brousseau KM, Arciniegas DB et al. Initial evaluations for multiple sclerosis in a university multiple sclerosis center: outcomes and role of magnetic resonance imaging in referral. Arch Neurol. 2005; 62(4): 585-90.
5. Solomon AJ, Bourdette DN, Cross AH et al. The contemporary spectrum of multiple sclerosis misdiagnosis: A multicenter study. Neurology. 2016; 87(13): 1393-9.
6. Kaisey M, Solomon AJ, Luu M et al. Incidence of multiple sclerosis misdiagnosis in referrals to two academic centers. Mult Scler Relat Disord. 2019; 30: 51-6.
7. Calabrese M, Gasperini C, Tortorella C et al; RIREMS Group. "Better explanations" in multiple sclerosis diagnostic workup: A 3-year longitudinal study. Neurology. 2019; 92(22): e2527-e37.
8. Losy J, Bartosik-Psujek H, Członkowska A et al. Leczenie stwardnienia rozsianego. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neurologicznego. Pol Przegl Neurol. 2016; 12(2): 80-95.
9. Montalban X, Gold R, Thompson AJ et al. ECTRIMS/EAN guideline on the pharmacological treatment of people with multiple sclerosis. Eur J Neurol. 2018; 25(2): 215-37.
10. Rae-Grant A, Day GS, Marrie RA et al. Practice guideline recommendations summary: Disease-modifying therapies for adults with multiple sclerosis: Report of the Guideline Development, Dissemination, and Implementation Subcommittee of the American Academy of Neurology. Neurology. 2018; 90(17): 777-88.
11. McDonald WI, Compston A, Edan G et al. Recommended diagnostic criteria for multiple sclerosis: guidelines from the International Panel on the diagnosis of multiple sclerosis. Ann Neurol. 2001; 50(1): 121-7.
12. Thompson AJ, Banwell BL, Barkhof F et al. Diagnosis of multiple sclerosis: 2017 revisions of the McDonald criteria. Lancet Neurol. 2018; 17(2): 162-73.
13. van der Vuurst de Vries RM, Mescheriakova JY et al. Application of the 2017 Revised McDonald Criteria for Multiple Sclerosis to Patients With a Typical Clinically Isolated Syndrome. JAMA Neurol. 2018; 75(11): 1392-8.
14. Gobbin F, Zanoni M, Marangi A et al. 2017 McDonald criteria for multiple sclerosis: Earlier diagnosis with reduced specificity? Mult Scler Relat Disord. 2019; 29: 23-5.
15. Liu S, Kullnat J, Bourdette D et al. Prevalence of brain magnetic resonance imaging meeting Barkhof and McDonald criteria for dissemination in space among headache patients. Mult Scler. 2013; 19(8): 1101-5.
16. Filippi M, Rocca MA, Ciccarelli O et al; MAGNIMS Study Group. MRI criteria for the diagnosis of multiple sclerosis: MAGNIMS consensus guidelines. Lancet Neurol. 2016; 15(3): 292-303.
17. Filippi M, Preziosa P, Banwell BL et al. Assessment of lesions on magnetic resonance imaging in multiple sclerosis: practical guidelines. Brain. 2019; 142(7): 1858-75.
18. Miller DH, Weinshenker BG, Filippi M et al. Differential diagnosis of suspected multiple sclerosis: a consensus approach. Mult Scler. 2008; 14(9): 1157-74.
19. Kelly SB, Chaila E, Kinsella K et al. Using atypical symptoms and red flags to identify non-demyelinating disease. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2012; 83(1): 44-8.
20. Wildner P, Stasiołek M, Matysiak M. Differential diagnosis of multiple sclerosis and other inflammatory CNS diseases. Mult Scler Relat Disord. 2020; 37: 101452.
21. Marrodan M, Hernandez MA, Köhler AA et al. Differential diagnosis in acute inflammatory myelitis. Mult Scler Relat Disord. 2020; 46: 102481.
22. Voss E, Raab P, Trebst C et al. Clinical approach to optic neuritis: pitfalls, red flags and differential diagnosis. Ther Adv Neurol Disord. 2011; 4(2): 123-34.
23. Wingerchuk DM, Banwell B, Bennett JL et al; International Panel for NMO Diagnosis. International consensus diagnostic criteria for neuromyelitis optica spectrum disorders. Neurology. 2015; 85(2): 177-89.
24. Reindl M, Di Pauli F, Rostásy K et al. The spectrum of MOG autoantibody-associated demyelinating diseases. Nat Rev Neurol. 2013; 9(8): 455-61.
25. Montalban X, Hauser SL, Kappos L et al; ORATORIO Clinical Investigators. Ocrelizumab versus Placebo in Primary Progressive Multiple Sclerosis. N Engl J Med. 2017; 376(3): 209-20.