Dlaczego warto rozważyć stosowanie leków stymulujących erytropoezę w niedokrwistości u chorych na nowotwory? Artykuł przeglądowy

Abstrakt

Niedokrwistość w chorobach nowotworowych pogarsza jakość życia, utrudnia i/lub opóźnia rozpoczęcie chemio- lub radioterapii, nasila oporność guza na radioterapię, stanowi negatywny czynnik rokowniczy i koreluje z wyższą śmiertelnością. Jednak z drugiej strony coraz więcej doniesień wskazuje na istnienie związku między przetoczeniami krwi i jej składników a: krótszym przeżyciem, wcześniejszym nawrotem choroby nowotworowej, zwiększoną śmiertelnością z tego powodu i liczbą powikłań pooperacyjnych (w tym zakrzepowo-zatorowych) oraz wydłużeniem hospitalizacji. Przyczynami negatywnych skutków przetoczeń składników krwi mogą być: zmiany zachodzące podczas przechowywania erytrocytów, immunogenność komórek krwi, obecność leukocytów, patogenów i błędy ludzkie. Istotnym problemem klinicznym jest określenie granicy niedokrwistości, poniżej której korzyści z przetaczania składników krwi przeważają nad ryzykiem, jakie się z tym wiąże. U przeważającej większości chorych przetoczenie koncentratu krwinek czerwonych nie jest konieczne w niedokrwistości normowolemicznej, gdy stężenie hemoglobiny (Hb) jest wyższe niż 7 g/dl. U chorych na nowotwory negatywny wpływ niedokrwistości na przebieg choroby, leczenie i rokowanie, a także na jakość życia, jest wskazaniem do intensywniejszego leczenia niedokrwistości. Rekomenduje się rozpoczynanie leczenia niedokrwistości już przy stężeniu hemoglobiny poniżej 9 g/dl, a nawet poniżej 10 g/dl, jeśli występują jej objawy. W celu ich złagodzenia należy szybko zwiększyć stężenie Hb przez przetoczenia koncentratu krwinek czerwonych (KKCz), a następnie rozważyć możliwość kontynuacji leczenia niedokrwistości z wykorzystaniem leków stymulujących erytropoezę (ESA). Cel ich stosowania stanowią zapobieganie przetoczeniom krwinek czerwonych i poprawa jakości życia. Zaleca się podawanie ESA w przebiegu choroby nowotworowej już wtedy, gdy stężenie hemoglobiny jest niższe niż 10–11 g/dl, ale nie powinno się doprowadzać do przekroczenia 12 g/dl. U chorych, którym nie można podawać ESA, lub gdy są one nieskuteczne, należy przetaczać jak najmniej KKCz – tylko do ustąpienia objawów związanych z niedokrwistością, nie przekraczając stężenia Hb 9–10 g/dl. Zlecając przetoczenia KKCz, powinno się wybierać składniki bezpieczniejsze – ubogoleukocytarne, a czasem też napromieniowane, jeśli istnieje ryzyko wystąpienia TA-GvHD.