Wiedza o profilaktyce, czynnikach ryzyka i leczeniu rozpoznanego raka piersi u kobiet – czy choroba może wpływać na ich zachowania prozdrowotne? Original article

Abstrakt

Cel. Ocena wiedzy kobiet z rozpoznanym rakiem piersi na temat profilaktyki i czynników ryzyka.

Materiał i metody. W badaniu wzięło udział 100 kobiet w wieku od 28 do 82 lat (mediana 56,2 roku), które były leczone w Centrum Onkologii w Bydgoszczy w 2014 r. z powodu raka piersi. W pracy wykorzystano autorski kwestionariusz ankiety zawierający pytania dotyczące wiedzy w zakresie raka piersi oraz dane środowiskowo-demograficzne.

Wyniki. Samobadanie piersi wykonywało 83% kobiet, z zaproszeń na mammografię skorzystało 85%. Jak często należy powtarzać badania mammograficzne, wiedziało 56% ankietowanych, a w jakim wieku rozpocząć te badania – tylko 28%. Najczęściej wskazywanymi objawami raka były guz w obrębie gruczołu piersiowego (20,5%) oraz „wciągnięcie” brodawki (14,4%). W zakresie czynników ryzyka choroby kobiety najczęściej wskazywały na uwarunkowania genetyczne (32,2%) oraz niezdrowy tryb życia (16,3%). Co trzecia badana zaznaczyła tylko jeden czynnik, co czwarta – trzy czynniki. Po zachorowaniu 69% kobiet pogłębiało swoją wiedzę, głównie na podstawie Internetu (20,5%), ulotek i broszur informacyjnych (16,6%). Ich wiedza na temat raka piersi plasowała się na granicy poziomu niskiego i przeciętnego – wynosiła średnio 11,7 pkt. Większą wiedzę posiadały badane z wyższym wykształceniem – 12,95 pkt, wolne – 12,9 pkt oraz młodsze – 12,3 pkt.

Wnioski. Wiedza na temat choroby u kobiet z rozpoznanym rakiem piersi jest niezadowalająca i nie zależy od wieku, stanu cywilnego, miejsca zamieszkania, rodzaju wykonywanej pracy, a jedynie od wykształcenia. Mniejszą wiedzę mają kobiety starsze, niewykształcone, szczególnie w zakresie znajomości czynników zwiększających ryzyko zachorowania. Podstawowym źródłem wiedzy o chorobie są Internet, ulotki i broszury informacyjne, a nie lekarz i pielęgniarka. Kobiety chore na raka piersi mają świadomość znaczenia przeprowadzania badań profilaktycznych. Deklarują, że potrafią wykonywać samobadanie. Najczęściej wskazywanymi objawami raka są guz i „wciągnięcie” brodawki.