Farmakoterapia w postępującej fazie stwardnienia rozsianego z punktu widzenia neurologa Artykuł przeglądowy
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Abstrakt
W ostatnich 20 latach nastąpiła wyraźna zmiana w terapii stwardnienia rozsianego (MS, multiple sclerosis), jednak większość nowych propozycji dotyczy leczenia jego postaci rzutowo-ustępującej. Stwardnienie rozsiane postępujące, pierwotnie czy wtórnie, wiązano dotąd ze złym rokowaniem. Mimo tej pesymistycznej wizji od lat 60. podejmowano próby leczenia, głównie immunosupresyjnego. W terapii postępującego MS stosuje się przede wszystkim mitoksantron, jedyny lek zarejestrowany w leczeniu wtórnie postępującego stwardnienia rozsianego, ale także pogarszającego się MS z rzutami. Cyklofosfamid to kolejny cytostatyk pomocny u części pacjentów w uzyskaniu stabilizacji stanu neurologicznego. Badano także skuteczność leczenia postępującego MS azatiopryną i metotreksatem. Od prawie 20 lat podejmowano również próby leczenia agresywnego MS intensywną immunosupresją (mieloablacją) z następowym autologicznym przeszczepieniem komórek krwiotwórczych. Mimo poprawy bezpieczeństwa tej metody leczenia ryzyko zgonu nadal pozostaje duże (1–2%), co zobowiązuje do bardzo ostrożnej kwalifikacji chorych do tej terapii. Wyniki badań z zastosowaniem leków immunosupresyjnych były niejednoznaczne, często – w ostatecznym podsumowaniu – negatywne. Wyniki leczenia rytuksymabem, a ostatnio okrelizumabem, dają nadzieję na uzyskanie skutecznej metody terapii postępującej postaci MS chociaż u części chorych.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Copyright © by Medical Education. All rights reserved.
Bibliografia
2. Lublin F.D.: New multiple sclerosis phenotypic classification. Eur. Neurol. 2014; 72(supl. 1): 1-5.
3. Walczak A.: Postępująca postać stwardnienia rozsianego – charakterystyka, przebieg i rokowanie. MS Report 2015; 4(15): 14-18.
4. Hartung H.P., Gonsette R., König N. et al.: Mitoxantrone in progressive multiple sclerosis: a placebo-controlled, double-blind, randomised, multicentre trial. Lancet 2002; 360: 2018-2025.
5. Stankiewicz J., Kolb H., Karni A. et al.: Role of immunosupressive therapy for the treatment of multiple sclerosis. Neurotherapeutics 2013; 10: 77-88.
6. Okuda D.T.: Immunosuppressive treatments in multiple sclerosis. Handb. Clin. Neurol. 2014; 122: 503-511.
7. Millefiorini E., Gasperini C., Pozzilli C. et al.: Randomized placebo-controlled trial of mitoxantrone in relapsing-remitting multiple sclerosis: 24-month clinical and MRI outcome. J. Neurol. 1997; 244: 153-159.
8. Grey Née Cotte S., Salmen Née Stroet A., von Ahsen N.: Lack of efficacy of mitoxantrone in primary progressive Multiple Sclerosis irrespective of pharmacogenetic factors: a multi-center, retrospective analysis. J. Neuroimmunol. 2015; 278: 277-279.
9. Fleischer V., Salmen A., Kollar S. et al.: Cardiotoxicity of Mitoxantrone Treatment in a German Cohort of 639 Multiple Sclerosis Patients. J. Clin. Neurol. 2014; 10(4): 289-295.
10. Le Page E., Leray E., Edan G.; French Mitoxantrone Safety Group: Long-term safety profile of mitoxantrone in a French cohort of 802 multiple sclerosis patients: a 5-year prospective study. Mult. Scler. 2011; 17(7): 867-875.
11. Ellis R., Brown S., Boggild M.: Therapy-related acute leukaemia with mitoxantrone: four years on, what is the risk and can it be limited? Mult. Scler. 2015; 21(5): 642-645.
12. Patti F., Lo Fermo S.: Lights and shadows of cyclophosphamide in the treatment of multiple sclerosis. Autoimmune Dis. 2011; 2011: 1-14.
13. Awad A., Stűve O.: Cyclophosphamide in multiple sclerosis: scientific rationale, history and novel treatment paradigms. Ther. Adv. Neurol. Disord. 2009; 2(6): 357-368.
14. Le Bouc R., Zephir H., Majed B. et al.: No increase in cancer incidence detected after cyclophosphamide in a French cohort of patients with progressive multiple sclerosis. MSJ 2012; 18(1): 55-63.
15. Faulkner M.: Risk of progressive multifocal leukoencephalopathy in patients with multiple sclerosis. Expert. Opin. Drug. Saf. 2015; 14(11): 1737-1748.
16. Currier R.D., Haerer A.F, Meydrech E.F.: Low dose oral methotrexate treatment of multiple sclerosis: a pilot study. J. Neurol. Neurosurg. Psychiatry 1993; 56(11): 1217-1218.
17. Goodkin D.E., Rudick R.A., VanderBrug Medendorp S. et al.: Low-dose (7.5 mg) oral methotrexate reduces the rate of progression in chronic progressive multiple sclerosis. Ann. Neurol. 1995; 37(1): 30-40.
18. Sadiq S.A., Simon E.V., Puccio L.M.: Intrathecal methotrexate treatment in multiple sclerosis. J. Neurol. 2010; 257(11): 1806-1811.
19. Rommer P.S., Dörner T., Freivogel K.: Safety and Clinical Outcomes of Rituximab Treatment in Patients with Multiple Sclerosis and Neuromyelitis Optica: Experience from a National Online Registry (GRAID). J. Neuroimmune Pharmacol. 2016; 11(1): 1-8.
20. Hawker K., O’Connor P., Freedman M.S. et al.: Rituximab in patients with primary progressive multiple sclerosis: results of a randomized double-blind placebo-controlled multicenter trial. Ann. Neurol. 2009; 66(4): 460-471.
21. Komori M., Lin Y.C., Cortese I.: Insufficient disease inhibition by intrathecal rituximab in progressive multiple sclerosis. Ann. Clin. Transl. Neurol. 2016; 3(3): 166-179.
22. Sorensen P.S., Blinkenberg M.: The potential role for ocrelizumab in the treatment of multiple sclerosis: current evidence and future prospects. Ther. Adv. Neurol. Disord. 2016; 9(10): 44-52.
23. Montalban X., Hemmer B., Rammohan K. et al.: Efficacy and safety of ocrelizumab in primary progressive multiple sclerosis – results of the placebo-controlled, double-blind, Phase III ORATORIO study. ECTRIMS Online Library 2015: 116701.
24. Mancardi G.L., Sormani M.P., Gualandi F.: Autologous hematopoietic stem cell transplantation in multiple sclerosis: a phase II trial. Neurology 2015; 84(10): 981-988.
25. Murano P.A., Pasquini M., Atkins H.: Long term outcomes after autologous hematopoietic stem cell transplantation for treatment of MS. ECTRIMS Online Library 2015; 116682.