Przypadki szczególne

PRZYPADKI SZCZEGÓLNE

Podejrzenie plagiatu na etapie zgłaszania manuskryptu

  1. W przypadku zastrzeżeń ze strony recenzenta co do oryginalności zgłoszonej pracy Redaktor wstrzymuje dalszą recenzję i dokonuje ponownego sprawdzenia stopnia oryginalności pracy.
  2. Jeśli nie wykaże ono problemów, Redaktor omawia sytuację z recenzentem i na tej podstawie podejmuje decyzję o wznowieniu recenzji lub poproszeniu autorów o wyjaśnienia.
  3. W przypadku, gdy ponowne sprawdzenie wykaże, że powtórzenia dotyczą krótkich fragmentów (np. w omówieniu lub streszczeniu stanu badań), nieistotnych z punktu widzenia jakości naukowej Redaktor prosi autora korespondencyjnego o opatrzenie kontrowersyjnych fragmentów odpowiednim opisem i/lub przypisami lub ich przeformułowanie.
  4. W przypadku ewidentnego plagiatu (wykorzystanie dużych fragmentów tekstu i/lub danych bez uznania autorstwa, zaprezentowanych tak, jakby były autorstwa plagiatora) Redaktor kontaktuje się z autorem korespondencyjnym i przesyła mu dokumentację materiału dowodowego o plagiacie. Prosi o wyjaśnienie sytuacji.
  5. W przypadku braku satysfakcjonującego wyjaśnienia lub przyznania się do winy Redaktor oficjalnie odrzuca pracę i informuje autorów o powodach, wyjaśnia stanowisko czasopisma oraz przedstawia, jak powinni zachować się w przyszłości. Może również skierować odpowiednią informację do ich przełożonych bądź jednostek macierzystych (z informacją do autorów i recenzenta).
  6. W przypadku satysfakcjonujących wyjaśnień (np. brak doświadczenia autora) Redaktor informuje autorów o odrzuceniu manuskryptu lub wymaganej rewizji, wyjaśnia stanowisko czasopisma oraz przedstawia, jak powinni zachować się w przyszłości.

Podejrzenie plagiatu w już opublikowanej pracy

  1. Po uzyskaniu informacji o podejrzeniu plagiatu w opublikowanym artykule Redaktor sprawdza przedstawione zarzuty.
  2. Jeśli stopień skopiowanego materiału jest niewielki, np. skopiowane tylko krótkie frazy (np. w dyskusji zawartej w artykule badawczym) i nie występuje błędne przypisanie autorstwa, Redaktor kontaktuje się z autorem i wyraża rozczarowanie zaistniałą sytuacją, wyjaśniając stanowisko czasopisma i omawia warunki opublikowania korekty, w której podany zostanie odsyłacz do oryginalnego tekstu(ów), jeżeli został on pominięty. A następnie informuje o tym Czytelników.
  3. Jeśli stopień skopiowanego materiału wskazuje, że ma do czynienia z ewidentnym plagiatem (wykorzystanie dużych fragmentów tekstu i/lub danych bez uznania autorstwa, zaprezentowanych tak, jakby były autorstwa plagiatora), Redaktor przesyła autorowi korespondencyjnemu dowody na plagiat z prośbą o wyjaśnienie sytuacji.
  4. W przypadku niesatysfakcjonującej odpowiedzi, przyznania się do winy lub braku reakcji Redaktor może wycofać kontrowersyjny artykuł i poinformować o całej sprawie Czytelników. Niezależnie od tego informuje o wszystkim przełożonych autorów oraz redakcję czasopisma/wydawnictwa, z którego publikacji zostały zaczerpnięte plagiatowane treści. Dodatkowo może złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do organów publicznych.

Podejrzenie autoplagiatu na etapie zgłaszania manuskryptu

  1. Po uzyskaniu od recenzenta informacji o podejrzeniu autoplagiatu Redaktor sprawdza zakres powtórzeń programem antyplagiatowym.
  2. Jeśli jest on niewielki, recenzent zostaje poinformowany o tym, a proces recenzji toczy dalej.
  3. Jeśli zakres powtórzeń jest większy, wówczas należy określić, czy powtórzenia są konieczne i wynikają z charakteru pracy (np. ponowne przywołanie metod badawczych), czy też nie.
  4. Jeśli są konieczne, wówczas Redaktor powinien skontaktować się z autorem korespondencyjnym i wyjaśnić stanowisko czasopisma, że prace wtórne muszą odwoływać się do oryginału. Redaktor powinien poprosić o wstawienie brakującego odsyłacza do oryginalnej pracy i/lub o usunięcie zduplikowanego materiału. Następnie proces recenzowania może być kontynuowany.
  5. Jeżeli zakres powtórzeń jest znaczny (tj. oparcie na tych samych danych z identycznymi lub bardzo podobnymi wynikami i/lub dowody, że autorzy usiłowali ukryć zduplikowanie, np. poprzez zmianę tytułu lub kolejności autorów lub przez brak cytowania poprzednich prac), Redaktor przesyła autorowi korespondencyjnemu dowody na plagiat z prośbą o wyjaśnienie sytuacji. Do czasu otrzymania wyjaśnień proces recenzji zostaje zawieszony.
  6. W przypadku niesatysfakcjonującej odpowiedzi, przyznania się do winy lub braku reakcji Redaktor może wycofać kontrowersyjny artykuł i poinformować o całej sprawie Czytelników.

 

Podejrzenie autoplagiatu w już opublikowanej pracy

  1. Po uzyskaniu informacji o podejrzeniu autoplagiatu Redaktor sprawdza zakres powtórzeń programem antyplagiatowym.
  2. Jeśli jest on niewielki, Redaktor informuje o tym Czytelnika i wyjaśnia mu przyczyny swojej decyzji.
  3. Jeśli zakres powtórzeń jest większy, wówczas należy określić, czy powtórzenia są konieczne i wynikają z charakteru pracy (np. ponowne przywołanie metod badawczych), czy też nie.
  4. Jeśli są konieczne, wówczas Redaktor powinien skontaktować się z autorem korespondencyjnym i wyjaśnić stanowisko czasopisma, że prace wtórne muszą odwoływać się do oryginału. Redaktor powinien poprosić o wstawienie brakującego odsyłacza do oryginalnej pracy i/lub o usunięcie zduplikowanego materiału, a do artykułu zostaje opublikowana errata/nota korygująca.
  5. Jeżeli zakres powtórzeń jest znaczny (tj. oparcie na tych samych danych z identycznymi lub bardzo podobnymi wynikami i/lub dowody, że autorzy usiłowali ukryć zduplikowanie, np. poprzez zmianę tytułu lub kolejności autorów lub przez brak cytowania poprzednich prac), Redaktor przesyła autorowi korespondencyjnemu dowody na plagiat z prośbą o wyjaśnienie sytuacji. Do czasu otrzymania wyjaśnień proces recenzji zostaje zawieszony.
  6. W przypadku niesatysfakcjonującej odpowiedzi, przyznania się do winy lub braku reakcji Redaktor może wycofać kontrowersyjny artykuł i poinformować o całej sprawie Czytelników.

 

Podejrzenie występowania problemów etycznych

  1. W przypadku informacji od recenzenta o podejrzeniu problemów etycznych z manuskryptem obowiązkiem redaktora jest wyjaśnienie sytuacji.
  2. W tym celu Redaktor prosi recenzenta o dokładne opisanie problemu. Po otrzymaniu opisu prosi autora korespondencyjnego o reakcję (np. dostarczenie odpowiednich dokumentów) i wstrzymuje proces recenzji do czasu wyjaśnienia.
  3. W przypadku otrzymania wyjaśnień Redaktor może:
  • uznać wyjaśnienia za wystarczające (wówczas wznawia proces)
  • skonsultować się z recenzentem, czy wyjaśnienia są wystarczające
  • poprosić o dodatkowe wyjaśnienia
  • uznać wyjaśnienia za niewystarczające.
  1. W przypadku uznania wyjaśnień za niewystarczające Redaktor przekazuje zastrzeżenia pracodawcy autora lub osobie odpowiedzialnej za nadzór nad badaniami w tej instytucji i dba o rozwiązanie sprawy. W przypadku braku odpowiedniej reakcji Redaktor przekazuje informację do instytucji nadrzędnej (np. komisji etycznej, urzędu zajmującego się nieetycznymi działaniami naukowców).

 

Podejrzenie sfabrykowanie danych na etapie zgłaszania manuskryptu

  1. W przypadku zgłoszenia przez recenzenta podejrzenia podania przez autorów recenzowanej pracy sfabrykowanych danych Redaktor powinien wstrzymać proces recenzji i poprosić autorów o dokładne wyjaśnienia kontrowersyjnych kwestii.
  2. W przypadku braku odpowiedzi Redaktor powinien spróbować skontaktować się z pozostałymi autorami. Jeśli w tym przypadku nie otrzyma odpowiedzi, przekazuje odpowiednie informacje jednostce macierzystej autora, prosząc, aby ta sprawa została przekazana do przełożonych autora i/lub osoby odpowiedzialnej za nadzór nad badaniami (w razie konieczności koordynując [ich działania] z instytucjami współautorów).

Jeśli wyniki postępowania w jednostce okażą się niesatysfakcjonujące (brak odpowiedzi) Redaktor powinien zwrócić się do instytucji nadzorującej (np. z urzędu ds. oszustw naukowych) prosząc o dochodzenie. Decyzja o wznowieniu procesu recenzji zależy od wyniku śledztwa.

  1. Jeśli autor prześle satysfakcjonujące wyjaśnienia, Redaktor przekazuje je recenzentowi i prosi o kontynuowanie procesu recenzji.
  2. Jeśli autor udzieli niesatysfakcjonujących wyjaśnień lub przyzna się do fabrykacji danych Redaktor kontaktuje się z jednostką(ami) autora(ów) z prośbą o zbadanie sprawy.
  3. W przypadku wykazania niewinności autorów Redaktor wznawia proces recenzji.
  4. W przypadku dowiedzenia ich winy, manuskrypt zostaje odrzucony.

 

Podejrzenie sfabrykowanie danych w już opublikowanym artykule

  1. W przypadku uzyskania informacji o podejrzeniu podania przez autorów opublikowanej pracy sfabrykowanych danych Redaktor powinien poprosić o opinię niezależnego eksperta i jednocześnie zwrócić się do autorów o dokładne wyjaśnienia kontrowersyjnych kwestii.
  2. W przypadku braku odpowiedzi Redaktor powinien opatrzyć artykuł informacją dla czytelników o podejrzeniu podania niesprawdzonych danych oraz spróbować skontaktować się z pozostałymi autorami. Jeśli w tym przypadku nie otrzyma odpowiedzi, przekazuje odpowiednie informacje jednostce macierzystej autora, prosząc, aby ta sprawa została przekazana do przełożonych autora i/lub osoby odpowiedzialnej za nadzór nad badaniami (w razie konieczności koordynując [ich działania] z instytucjami współautorów).

Jeśli wyniki postępowania w jednostce okażą się niesatysfakcjonujące (brak odpowiedzi) Redaktor powinien zwrócić się do instytucji nadzorującej (np. z urzędu ds. oszustw naukowych) prosząc o dochodzenie. Decyzja o wycofaniu artykułu bądź jego pozostawieniu zależy od wyniku śledztwa.

  1. Jeśli autor prześle satysfakcjonujące wyjaśnienia, Redaktor powinien przeprosić autorów i usunąć ostrzeżenie.
  2. Jeśli autor udzieli niesatysfakcjonujących wyjaśnień lub przyzna się do fabrykacji danych Redaktor kontaktuje się z jednostką(ami) autora(ów) z prośbą o zbadanie sprawy.
  3. W przypadku wykazania niewinności autorów Redaktor powinien przeprosić autorów i usunąć ostrzeżenie.
  4. W przypadku dowiedzenia ich winy, artykuł zostaje usunięty, a na stronie zostaje opublikowana nota o wycofaniu artykułu.

 

Prośba o dodanie lub usunięcie autora na etapie recenzji manuskryptu

  1. Redaktor powinien dokładnie wyjaśnić powody zamian na liście autorów z autorem korespondencyjnym.
  2. Następnie kontaktuje się ze wszystkimi autorami, w tym dodawanym (usuwanym) w celu uzyskania ich zgody.
  3. Jeśli wszyscy autorzy nie wyrażają sprzeciwu, Redaktor prosi o aktualizację danych dotyczących wkładu pracy i kieruje manuskrypt do dalszej recenzji.
  4. W przypadku braku jednomyślnej zgody Redaktor wstrzymuje recenzowanie manuskryptu do czasu uzyskania jednoznacznej decyzji.

 

Prośba o dodanie lub usunięcie autora po opublikowaniu

Co do zasady jakiekolwiek zmiany na liście autorów po opublikowaniu artykułu nie są praktykowane. Jedynym odstępstwem od tej reguły jest udowodnienie istnienia autorów-widmo lub autorów gościnnych. W takiej sytuacji, jeśli opublikowany artykuł nie jest wątpliwy pod żadnym innym względem etycznym, Redaktor może dodać pominiętego autora bądź usunąć autora dopisanego.

Jeśli któryś spośród nie zgadza się z opublikowanymi wnioskami może zamieścić list do redakcji, w którym wyjaśnia swój punkt widzenia.

Jeśli zostanie stwierdzone naruszenie zasad etycznych przez jednego z autorów, Redaktor może usunąć cały wątpliwy artykuł i poprosić pozostałych autorów o przygotowanie tekstu wolnego od powyższych uchybień.

 

Autorzy gościnni i autorzy-widmo

Redakcja „Alergoprofilu” w trosce o rzetelność naukową i zachowanie standardów etyki w środowisku naukowym podejmuje stanowcze działania przeciwko zjawiskom pomijania istotnych współtwórców na liście autorów oraz autorstwu gościnnemu. Zdając sobie sprawę ze złożoności obu pojęć poniżej zdefiniowano je

Autor-widmo (ang. ghost author) to osoba mająca istotny wkład merytoryczny w powstanie manuskryptu, ale pominięta na liście autorów, mimo że kwalifikuje się do autorstwa. Należy podkreślić, że ghost author to niekoniecznie jest to samo co ghostwriter, czyli osoba nadająca artykułowi odpowiednią formę językową, ale niemająca żadnego wkładu merytorycznego w jego powstanie), ponieważ pominięci autorzy często pełnią inną rolę, w szczególności zajmują się analizą danych. Według kryteriów ICMJE dla artykułów badawczych pisarz medyczny (ghostwriter) nie kwalifikują się jako autor, ale ich udział powinien być wspomniany w sekcji Podziękowania, wraz ze źródłami finansowania.

Autor gościnny (ang. guest author) lub grzecznościowy (ang. gift author) to osoba wymieniona jako autor, ale niespełniająca kryteriów autorstwa, np. po to, by publikacja wyglądała bardziej imponująco. Autorstwo grzecznościowe często dotyczy wzajemnego wzmacniania CV (tj. dopisywania znajomych do swoich publikacji w zamian za bycie dopisanym do ich publikacji).

Na obecność powyższych praktyk mogą wskazywać następujące sygnały:

  • Autor korespondencyjny wydaje się niezdolny do odpowiadania na komentarze recenzentów.
  • Zmiany są wprowadzane przez kogoś spoza listy autorów.
  • Właściwości dokumentu pokazują, że manuskrypt był sporządzony przez kogoś, kto nie był na liście autorów lub nie był poprawnie uwzględniony w podziękowaniach.
  • Nieprawdopodobnie płodny autor, np. artykułów przeglądowych/opinii.
  • Wiele podobnych artykułów przeglądowych/wstępnych/opinii zostało opublikowanych pod różnymi nazwiskami autorów (można to wykryć za pomocą Medline lub Google, wyszukując wg tytułu lub słów kluczowych).
  • Brak ról na liście współpracowników (np. wydaje się, że żaden z wymienionych autorów nie był odpowiedzialny za analizę danych lub przygotowanie pierwotnej wersji tekstu).
  • Podejrzanie długa lub krótka lista autorów.
  • Badania finansowane przez przemysł z brakiem autorów ze sponsorującej je firmy.

 

W przypadku wykrycia takich praktyk Redaktor może podjąć następujące działania:

  • poprawić listę autorów, aby odzwierciedlała ona rzeczywisty wkład pracy
  • opublikować notę korygującą
  • usunąć artykuł.

 

Podejrzenia, że recenzent przywłaszczył pomysły lub dane autora

  1. W przypadku, gdy autor zarzuca recenzentowi przywłaszczenie, Redaktor powinien rozpocząć od zebrania materiałów źródłowych (pliki manuskryptu) i sprawdzenia, czy osoba, wobec której sformułowano takie zarzuty rzeczywiście recenzowała manuskrypt danego autora lub czy została zaproszona do jego zrecenzowania, ale odmówiła.
  2. Jeśli osoba oskarżona nie brała udziału w żadnym etapie pracy nad artykułem, Redaktor powinien skontaktować się z rzeczywistymi recenzentami i upewnić się, że nie przekazali oni manuskryptu bądź jego fragmentów innym osobom.
  3. W przypadku stwierdzenia braku jakiegokolwiek związku osoby oskarżonej o przywłaszczenie z manuskryptem, Redaktor powinien poinformować o tym autora i rozważyć ujawnieni mu nazwisk recenzentów (jeśli ci wyrazili na to zgodę).
  4. Jeśli osoba oskarżona przez autora recenzowała pracę bądź miała z nią jakikolwiek kontakt na etapie recenzji manuskryptu, Redaktor prosi autora o przesłanie wszelkich materiałów świadczących o nadużyciu. Na podstawie ich analizy podejmuje decyzję o dalszych działaniach.
  5. Jeśli materiały nie potwierdzają zarzutów, Redaktor oddala zarzuty i wyjaśnia autorowi swoje stanowisko.
  6. Jeśli materiały wskazują, że mogło zostać popełnione nadużycie, wówczas Redaktor kontaktuje się z osobą oskarżoną o jego popełnienie, przedstawia sytuacje i prosi o odniesienie się do oskarżeń. Jeśli przedstawione wyjaśnienia są zadowalające, Redaktor informuje o nich autora i przedstawia decyzję o oddaleniu zarzutów.
  7. Jeśli wyjaśnienia nie są zadowalające bądź osoba oskarżona nie odpowiada, Redaktor powinien skontaktować się z jego jednostką macierzystą w celu uzyskania pomocy w rozstrzygnięciu sytuacji. Do czasu ostatecznego werdyktu Redaktor zawiesza osobę oskarżoną w wykonywaniu recenzji, a wszystkie już jej przydzielone przekazuje innym recenzentom.
  8. W przypadku jednoznacznego stwierdzenia nieprawidłowości osoba oskarżona zostaje na zawsze usunięta z listy recenzentów.