Procesy pamięciowe u pacjentów ze schorzeniami nefrologicznymi Artykuł przeglądowy
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
Opublikowane:
gru 31, 2014
Słowa kluczowe:
choroby nerek, dializa, pamięć
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Abstrakt
Choroby nerek są coraz częstsze, zalicza się je więc do chorób cywilizacyjnych. Jednym z następstw schorzeń nefrologicznych są zaburzenia funkcjonowania poznawczego. Do najczęstszych z nich należą dysfunkcje wykonawcze, uwagi, językowe i deficyty pamięci. Artykuł jest poświęcony zaburzeniom funkcji mnestycznych w przewlekłej niewydolności nerek i dializoterapii.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Numer
Dział
Artykuły
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Copyright: © Medical Education sp. z o.o. License allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
Address reprint requests to: Medical Education, Marcin Kuźma (marcin.kuzma@mededu.pl)
Bibliografia
1. Szpilewska M. Funkcjonowanie poznawcze pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. W: Talarowska M, Gałecki P (red.). Zaburzenia funkcji poznawczych w wybranych chorobach somatycznych. Continuo, Wrocław 2013; 28-34.
2. Muszyńska A, Mastalerz-Migas A, Pokorna-Kałwak D et al. Wczesne wykrywanie przewlekłej choroby nerek w praktyce lekarza rodzinnego. Przew Lek 2010; 2: 70-73.
3. Czekalski S. Przewlekła choroba nerek – przewlekła niewydolność nerek w Polsce i na świecie. Przew Lek 2007; 1: 10-16.
4. Wańkowicz Z. Choroby układu moczowego. W: Brzozowski R (red.). Vademecum lekarza praktyka. PZWL, Warszawa 2001; 375-437.
5. Bereza B. Doświadczenie własnej choroby przez pacjentów dializowanych. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2009.
6. Rutkowski B. Czy nefrologia staje się gerontonefrologią? Przew Lek 2011; 1: 80-83.
7. Daniluk B, Szepietowska EM. Zaburzenia pamięci w następstwie uszkodzeń mózgu. W: Domańska Ł, Borkowska AR (red.). Podstawy neuropsychologii klinicznej. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2011; 261-279.
8. Pąchalska M. Rehabilitacja neuropsychologiczna. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2009.
9. Falkowski A, Maruszewski T, Nęcka E. Pamięć i uczenie się. W: Strelau J, Doliński D (red). Psychologia akademicka. Podręcznik, tom 1. GWP, Gdańsk 2011; 418-445.
10. Pąchalska M. Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu, tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa 2012.
11. Herzyk A. Wprowadzenie do neuropsychologii klinicznej. Scholar; Warszawa 2012.
12. Stuart-Hamilton I. Psychologia starzenia się. Wydawnictwo Zysk i Spółka, Poznań 2006.
13. Squire LR. Mózgowe systemy pamięci z perspektywy historycznej i współczesnej. W: Jodzio K (red.). Neuropsychologia. Współczesne kierunki badań. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009; 179-189.
14. Szepietowska EM. Procesy pamięciowe u osób chorych na stwardnienie rozsiane. Analiza neuropsychologiczna. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2006.
15. Szepietowska EM. Metapamięć. Perspektywa psychologiczna i kliniczna. Difin, Warszawa 2013.
16. Mroziak J. Rehabilitacja neuropsychologiczna osób z zaburzeniami pamięci. W: Łojek E, Bolewska A (red.). Wybrane zagadnienia rehabilitacji neuropsychologicznej. Scholar, Warszawa 2008; 96-122.
17. Cummings JL, Mega MS. Neuropsychiatria. Urban & Partner, Wrocław 2005.
18. Gugała-Iwaniuk M, Bochyńska A. Funkcjonowanie poznawczo- behawioralne osób z padaczką. Przegląd literatury. Post Psychiatr Neurol 2014; 23: 140-146.
19. Jodzio K. Diagnostyka neuropsychologiczna w praktyce klinicznej. Difin, Warszawa 2011.
20. Radić J, Ljutić D, Radić M et al. Is there differences in cognitive and motor functioning between hemodialysis and peritoneal dialysis patients. Am J Kidney Dis 2011; 57(4): 612-620.
21. Kurella Tamura M, Yaffe K. Dementia and cognitive impairment in ESRD: diagnostic and therapeutic strategies. Kidney Int 2011; 79: 14-22.
22. Kurella M, Chertow GM, Luan J et al. Cognitive impairment in chronic kidney disease. J Am Geriatr Soc 2004; 52: 1863-1869.
23. Icard P, Hooper SR, Gipson DS et al. Cognitive improvement in children with CKD after transplant. Pediatr Transplant 2010; 14: 887-890.
24. Elias MF, Elias PK, Seliger SL et al. Chronic kidney disease, creatinine and cognitive functioning. Nephrol Dial Transplant 2009; 24: 2446-2452.
25. Davey A, Elias MF, Robbins MA et al. Decline in renal functioning is associated with longitudinal decline in global cognitive functioning, abstract reasoning and verbal memory. Nephrol Dial Transplant 2013; 28: 1810-1819.
26. Buchman AS, Tanne D, Boyle PA et al. Kidney function is associated with the rate of cognitive decline in the elderly. Neurology 2009; 73: 920-927.
27. Post JB, Jegede AB, Morin K et al. Cognitive profile of chronic kidney disease and hemodialysis patients without dementia. Nephron Clin Pract 2010; 116: 247-255.
28. Tiffin-Richards FE, Costa AS, Holschbach B et al. The Montreal Cognitive Assessment (MoCA) – a sensitive screening instrument for detecting cognitive impairment in chronic hemodialysis patients. PloS ONE 2014; 9(10): 1-9.
29. Post JB, Morin KG, Sano M et al. Increased presence of cognitive impairment in hemodialysis patients in the absence of neurological events. Am J Nephrol 2012; 35: 120-126.
30. da Matta SM, Janaina Matos M, Kummer AM et al. Cognitive alterations in chronic kidney disease; an update. J Bras Nefrol 2014; 36(2): 241-245.
31. Harciarek M, Biedunkiewicz B, Lichodzijewska-Niemierko M et al. Continuous cognitive improvement 1 year following successful kidney transplant. Kidney International 2011; 79: 1353-1360.
2. Muszyńska A, Mastalerz-Migas A, Pokorna-Kałwak D et al. Wczesne wykrywanie przewlekłej choroby nerek w praktyce lekarza rodzinnego. Przew Lek 2010; 2: 70-73.
3. Czekalski S. Przewlekła choroba nerek – przewlekła niewydolność nerek w Polsce i na świecie. Przew Lek 2007; 1: 10-16.
4. Wańkowicz Z. Choroby układu moczowego. W: Brzozowski R (red.). Vademecum lekarza praktyka. PZWL, Warszawa 2001; 375-437.
5. Bereza B. Doświadczenie własnej choroby przez pacjentów dializowanych. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2009.
6. Rutkowski B. Czy nefrologia staje się gerontonefrologią? Przew Lek 2011; 1: 80-83.
7. Daniluk B, Szepietowska EM. Zaburzenia pamięci w następstwie uszkodzeń mózgu. W: Domańska Ł, Borkowska AR (red.). Podstawy neuropsychologii klinicznej. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2011; 261-279.
8. Pąchalska M. Rehabilitacja neuropsychologiczna. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2009.
9. Falkowski A, Maruszewski T, Nęcka E. Pamięć i uczenie się. W: Strelau J, Doliński D (red). Psychologia akademicka. Podręcznik, tom 1. GWP, Gdańsk 2011; 418-445.
10. Pąchalska M. Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu, tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa 2012.
11. Herzyk A. Wprowadzenie do neuropsychologii klinicznej. Scholar; Warszawa 2012.
12. Stuart-Hamilton I. Psychologia starzenia się. Wydawnictwo Zysk i Spółka, Poznań 2006.
13. Squire LR. Mózgowe systemy pamięci z perspektywy historycznej i współczesnej. W: Jodzio K (red.). Neuropsychologia. Współczesne kierunki badań. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009; 179-189.
14. Szepietowska EM. Procesy pamięciowe u osób chorych na stwardnienie rozsiane. Analiza neuropsychologiczna. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2006.
15. Szepietowska EM. Metapamięć. Perspektywa psychologiczna i kliniczna. Difin, Warszawa 2013.
16. Mroziak J. Rehabilitacja neuropsychologiczna osób z zaburzeniami pamięci. W: Łojek E, Bolewska A (red.). Wybrane zagadnienia rehabilitacji neuropsychologicznej. Scholar, Warszawa 2008; 96-122.
17. Cummings JL, Mega MS. Neuropsychiatria. Urban & Partner, Wrocław 2005.
18. Gugała-Iwaniuk M, Bochyńska A. Funkcjonowanie poznawczo- behawioralne osób z padaczką. Przegląd literatury. Post Psychiatr Neurol 2014; 23: 140-146.
19. Jodzio K. Diagnostyka neuropsychologiczna w praktyce klinicznej. Difin, Warszawa 2011.
20. Radić J, Ljutić D, Radić M et al. Is there differences in cognitive and motor functioning between hemodialysis and peritoneal dialysis patients. Am J Kidney Dis 2011; 57(4): 612-620.
21. Kurella Tamura M, Yaffe K. Dementia and cognitive impairment in ESRD: diagnostic and therapeutic strategies. Kidney Int 2011; 79: 14-22.
22. Kurella M, Chertow GM, Luan J et al. Cognitive impairment in chronic kidney disease. J Am Geriatr Soc 2004; 52: 1863-1869.
23. Icard P, Hooper SR, Gipson DS et al. Cognitive improvement in children with CKD after transplant. Pediatr Transplant 2010; 14: 887-890.
24. Elias MF, Elias PK, Seliger SL et al. Chronic kidney disease, creatinine and cognitive functioning. Nephrol Dial Transplant 2009; 24: 2446-2452.
25. Davey A, Elias MF, Robbins MA et al. Decline in renal functioning is associated with longitudinal decline in global cognitive functioning, abstract reasoning and verbal memory. Nephrol Dial Transplant 2013; 28: 1810-1819.
26. Buchman AS, Tanne D, Boyle PA et al. Kidney function is associated with the rate of cognitive decline in the elderly. Neurology 2009; 73: 920-927.
27. Post JB, Jegede AB, Morin K et al. Cognitive profile of chronic kidney disease and hemodialysis patients without dementia. Nephron Clin Pract 2010; 116: 247-255.
28. Tiffin-Richards FE, Costa AS, Holschbach B et al. The Montreal Cognitive Assessment (MoCA) – a sensitive screening instrument for detecting cognitive impairment in chronic hemodialysis patients. PloS ONE 2014; 9(10): 1-9.
29. Post JB, Morin KG, Sano M et al. Increased presence of cognitive impairment in hemodialysis patients in the absence of neurological events. Am J Nephrol 2012; 35: 120-126.
30. da Matta SM, Janaina Matos M, Kummer AM et al. Cognitive alterations in chronic kidney disease; an update. J Bras Nefrol 2014; 36(2): 241-245.
31. Harciarek M, Biedunkiewicz B, Lichodzijewska-Niemierko M et al. Continuous cognitive improvement 1 year following successful kidney transplant. Kidney International 2011; 79: 1353-1360.