Wypalenie zawodowe wśród pielęgniarek i pielęgniarzy Artykuł oryginalny
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
Opublikowane:
gru 31, 2015
Słowa kluczowe:
zespół wypalenia zawodowego, wykształcenie wyższe, pielęgniarki, psychiatria
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Abstrakt
Zespół wypalenia zawodowego jest zbiorem negatywnych objawów, których doświadcza personel pielęgniarski zatrudniony na oddziałach psychiatrycznych. Zespół ten cechuje się obniżeniem nastroju, wyczerpaniem psychicznym i dyskomfortem fizycznym. Do jego rozwoju przyczyniają się: obciążająca praca, jej niewłaściwa organizacja oraz konflikty interpersonalne. W artykule wykazano, że predyktorami wypalenia zawodowego wśród badanych grup pielęgniarek i pielęgniarzy są: wykształcenie wyższe, specjalizacja, ograniczona możliwość rozwoju zawodowego i frustracja związana z wykonywaną pracą. Prawdopodobnie wiedza, kompetencje i praktyczne umiejętności personelu pielęgniarskiego nie stanowią podstaw do zmian finansowych w uposażeniu, zmian stanowisk pracy czy modyfikacji obowiązków zgodnie z kwalifikacjami. Powoduje to rozczarowanie, niechęć do dalszej pracy, a w konsekwencji frustrację i rozwój zespołu wypalenia. Nowy wymiar służby zdrowia to wyszkolona kadra pielęgniarska, która (jak wynika z badań) jest niedoceniana i blokowana w osobistym i zawodowym rozwoju.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Numer
Dział
Artykuły
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Copyright: © Medical Education sp. z o.o. License allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
Address reprint requests to: Medical Education, Marcin Kuźma (marcin.kuzma@mededu.pl)
Bibliografia
1. Mojs E, Głowacka D. Wypalenie zawodowe u polskich pielęgniarek. Nowiny Lekarskie 2005; 74(2): 238-243.
2. Dudek B, Koniarek J, Szymczak W. Stres związany z pracą a teoria zachowania zasobów Stevana Hobfolla. Medycyna Pracy 2007; 58(4): 317-325.
3. Beisert M. Przejawy, mechanizmy i przyczyny wypalania się pielęgniarek. W: Sęk H (red.). Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie. PWN, Warszawa 2004: 182-216.
4. Litzke S, Schuh H. Stres, mobing i wypalenie zawodowe. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
5. Sandi C. The impact of stress on the social brain – psychopathological implications and neurobiological mechanisms. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2013; 84(9).
6. Uszyński M. Stres i antystres – patomechanizm i skutki zdrowotne. Wydawnictwo MedPharm Polska, Wrocław 2009.
7. Anczewska M. Stres i wypalenie zawodowe u pracowników psychiatrycznej opieki zdrowotnej. Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 2006.
8. Lewandowska A, Litwin B. Wypalenie zawodowe jako zagrożenie w pracy pielęgniarki. Rocznik Pomorskiej Akademii Medycznej 2009; 55: 86-89.
9. Fry AJ, O’Riordan D, Turner M, Mills K. Survey of aggressive incidents experienced by community mental health staff. International Journal of Mental Health Nursing 2002; 11(2): 112-120.
10. Meder J. Zachowania agresywne – przeciwdziałanie, leczenie. Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, Kraków 2007.
11. Sariusz-Skąpska M. Formy agresji pacjentów u pracowników placówek psychiatrycznych. Postępy Psychiatrii i Neurologii 2005; 1: 87-91.
12. Soyka M. Aggression in schizophrenia: assessment and prevalence. The British Journal of Psychiatry 2002; 180: 278-279.
13. Steiner H, Saxena K, Chang K. Psychopharmacologic strategies for the treatment of aggression in juveniles. CNS Spectr 2003; 8(4): 298-308.
14. Wortzel HS, Arciniegas DB. A forensic neuropsychiatric approach to traumatic brain injury, aggression, and suicide. J Am Acad Psychiatry Law 2013; 41(2): 274-286.
15. Jovanović N, Podlesek A, Medved V et al. Association between psychopathology and suicidal behavior in schizophrenia. Crisis 2013; 34(6): 374-381.
16. Nock MK, Borges G, Bromet EJ et al. Suicide and suicidal behavior. Epidemiol Rev 2008; 30: 133-154.
17. Möller HJ. Suicide, suicidality and suicide prevention in affective disorders. Acta Psychiatr Scand Suppl 2003; 418: 73-80.
18. Pawlak J, Hausner J. Czynniki związane z ryzykiem samobójstwa u osób z zaburzeniami nastroju. Nowiny Lekarskie 2007; 61(4): 265-268.
19. Belli H, Ural C. The association between schizophrenia and violent or homicidal behaviour: the prevention and treatment of violent behaviour in these patients. West Indian Med J 2012; 61(5): 538-543.
20. Tomaszewska M, Cieśla D, Czerniak J, Dykowska G. Możliwości doskonalenia zawodowego pielęgniarek – potrzeby a rzeczywistość. Problemy Pielęgniarstwa 2008; 16(1-2): 40-47.
21. Kadłubowska M, Bąk E, Turbiarz A, Kolonko J. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych w opinii studentów licencjackich studiów pomostowych. Problemy Pielęgniarstwa 2010; 18(2): 124-128.
22. Kobos E, Leńczuk-Gruba A, Idzik A, Sienkiewicz Z. Rola zakładu pracy w dokształcaniu i doskonaleniu zawodowym w kontekście barier edukacyjnych dostrzeganych przez pielęgniarki. Problemy Pielęgniarstwa 2010; 18(2): 134-138.
23. Zimmermann A, Banasik P. Wpływ nowych regulacji prawnych na zasady wykonywania zawodu przez pielęgniarki (cz. 1). Problemy Pielęgniarstwa 2012; 20(3): 385-392.
24. Maslach C. Wypalenie w perspektywie wielowymiarowej. W: Sęk H (red.). Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie. PWN, Warszawa 2004.
25. Kubler-Ross E. Życiodajna śmierć. Poznań 1996.
26. Liu C, Zhang L, Ye W, Zhu J. Job satisfaction and intention to leave: a questionnaire survey of hospital nurses in Shanghai of China. J Clin Nurs 2012; 21(1-2): 255-263.
27. Lu H, Barriball KL. A model of job satisfaction of nurses: a reflection of nurses’ working lives in Mainland China. J Adv Nurs 2007; 58(5): 468-479.
28. Chang PL, Chou YC, Cheng FC. Career needs, career development programmes, organizational commitment and turnover intention of nurses in Taiwan. J Nurs Manag 2007; 15(8): 801-810.
29. Chang PL, Chou YC, Cheng FC. Designing career development programs through understanding of nurses’ career needs. J Nurses Staff Dev 2006; 22(5): 246-253.
30. Ingersoll GL, Olsan T, Drew-Cates J et al. Nurses’ job satisfaction, organizational commitment, and career intent. J Nurs Adm 2002; 32(5): 250-263.
31. Mrayyan MT, Al-Faouri J. Predictors of career commitment and job performance of Jordanian nurses. J Nurs Manag 2008; 16(3): 246-256.
32. Rambur B, Mclntosh B, Palumbo MV, Reiniera K. Education as a determinant of career retention and job satisfaction among registered nurses. J Nurs Scholarsh 2005; 37(2): 185-192.
33. Sveinsdottir H, Bieringa P, Ramel S. Occupational stress, job satisfaction, and working environment among Icelandic nurses: a cross-sectional questionnaire survey. Int J Nurs Stud 2006; 43(7): 875-889.
34. Lapane KL, Hughes CM. Considering the employee point of view: perceptions of job satisfaction and stress among nursing staff in nursing homes. J Am Med Dir Assoc 2007; 8(1): 8-13.
35. Arnetz JE, Hasson H. Evaluation of an educational “toolbox” for improving nursing staff competence and psychosocial work environment in elderly care: results of a prospective, non-randomized controlled intervention. Int J Nurs Stud 2007; 44(5): 723-735.
36. Zarea K, Nikbakht-Nasrabadi C, Abbaszadeh J. Facing the challenges and building solutions in clinical psychiatric nursing in Iran: a qualitative study. Issues Ment Health Nurs 2012; 33(10): 697-706.
37. Fourie W, McDonald S, Connor J. The role of the registered nurse in an acute mental health inpatient setting in New Zealand: perceptions versus reality. Int J Ment Health Nurs 2005; 14(2): 134-141.
38. Jourdain G, Chenevert D. Job demands-resources, burnout and intention to leave the nursing profession: a questionnaire survey. Int J Nurs Stud 2010; 47(6): 709-722.
39. Sundin L, Hochwalder J, Bildt C, Lisspers J. The relationship between different work-related sources of social support and burnout among registered and assistant nurses in Sweden: a questionnaire survey. Int J Nurs Stud 2007; 44(5): 758-769.
2. Dudek B, Koniarek J, Szymczak W. Stres związany z pracą a teoria zachowania zasobów Stevana Hobfolla. Medycyna Pracy 2007; 58(4): 317-325.
3. Beisert M. Przejawy, mechanizmy i przyczyny wypalania się pielęgniarek. W: Sęk H (red.). Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie. PWN, Warszawa 2004: 182-216.
4. Litzke S, Schuh H. Stres, mobing i wypalenie zawodowe. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
5. Sandi C. The impact of stress on the social brain – psychopathological implications and neurobiological mechanisms. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2013; 84(9).
6. Uszyński M. Stres i antystres – patomechanizm i skutki zdrowotne. Wydawnictwo MedPharm Polska, Wrocław 2009.
7. Anczewska M. Stres i wypalenie zawodowe u pracowników psychiatrycznej opieki zdrowotnej. Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 2006.
8. Lewandowska A, Litwin B. Wypalenie zawodowe jako zagrożenie w pracy pielęgniarki. Rocznik Pomorskiej Akademii Medycznej 2009; 55: 86-89.
9. Fry AJ, O’Riordan D, Turner M, Mills K. Survey of aggressive incidents experienced by community mental health staff. International Journal of Mental Health Nursing 2002; 11(2): 112-120.
10. Meder J. Zachowania agresywne – przeciwdziałanie, leczenie. Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, Kraków 2007.
11. Sariusz-Skąpska M. Formy agresji pacjentów u pracowników placówek psychiatrycznych. Postępy Psychiatrii i Neurologii 2005; 1: 87-91.
12. Soyka M. Aggression in schizophrenia: assessment and prevalence. The British Journal of Psychiatry 2002; 180: 278-279.
13. Steiner H, Saxena K, Chang K. Psychopharmacologic strategies for the treatment of aggression in juveniles. CNS Spectr 2003; 8(4): 298-308.
14. Wortzel HS, Arciniegas DB. A forensic neuropsychiatric approach to traumatic brain injury, aggression, and suicide. J Am Acad Psychiatry Law 2013; 41(2): 274-286.
15. Jovanović N, Podlesek A, Medved V et al. Association between psychopathology and suicidal behavior in schizophrenia. Crisis 2013; 34(6): 374-381.
16. Nock MK, Borges G, Bromet EJ et al. Suicide and suicidal behavior. Epidemiol Rev 2008; 30: 133-154.
17. Möller HJ. Suicide, suicidality and suicide prevention in affective disorders. Acta Psychiatr Scand Suppl 2003; 418: 73-80.
18. Pawlak J, Hausner J. Czynniki związane z ryzykiem samobójstwa u osób z zaburzeniami nastroju. Nowiny Lekarskie 2007; 61(4): 265-268.
19. Belli H, Ural C. The association between schizophrenia and violent or homicidal behaviour: the prevention and treatment of violent behaviour in these patients. West Indian Med J 2012; 61(5): 538-543.
20. Tomaszewska M, Cieśla D, Czerniak J, Dykowska G. Możliwości doskonalenia zawodowego pielęgniarek – potrzeby a rzeczywistość. Problemy Pielęgniarstwa 2008; 16(1-2): 40-47.
21. Kadłubowska M, Bąk E, Turbiarz A, Kolonko J. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych w opinii studentów licencjackich studiów pomostowych. Problemy Pielęgniarstwa 2010; 18(2): 124-128.
22. Kobos E, Leńczuk-Gruba A, Idzik A, Sienkiewicz Z. Rola zakładu pracy w dokształcaniu i doskonaleniu zawodowym w kontekście barier edukacyjnych dostrzeganych przez pielęgniarki. Problemy Pielęgniarstwa 2010; 18(2): 134-138.
23. Zimmermann A, Banasik P. Wpływ nowych regulacji prawnych na zasady wykonywania zawodu przez pielęgniarki (cz. 1). Problemy Pielęgniarstwa 2012; 20(3): 385-392.
24. Maslach C. Wypalenie w perspektywie wielowymiarowej. W: Sęk H (red.). Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie. PWN, Warszawa 2004.
25. Kubler-Ross E. Życiodajna śmierć. Poznań 1996.
26. Liu C, Zhang L, Ye W, Zhu J. Job satisfaction and intention to leave: a questionnaire survey of hospital nurses in Shanghai of China. J Clin Nurs 2012; 21(1-2): 255-263.
27. Lu H, Barriball KL. A model of job satisfaction of nurses: a reflection of nurses’ working lives in Mainland China. J Adv Nurs 2007; 58(5): 468-479.
28. Chang PL, Chou YC, Cheng FC. Career needs, career development programmes, organizational commitment and turnover intention of nurses in Taiwan. J Nurs Manag 2007; 15(8): 801-810.
29. Chang PL, Chou YC, Cheng FC. Designing career development programs through understanding of nurses’ career needs. J Nurses Staff Dev 2006; 22(5): 246-253.
30. Ingersoll GL, Olsan T, Drew-Cates J et al. Nurses’ job satisfaction, organizational commitment, and career intent. J Nurs Adm 2002; 32(5): 250-263.
31. Mrayyan MT, Al-Faouri J. Predictors of career commitment and job performance of Jordanian nurses. J Nurs Manag 2008; 16(3): 246-256.
32. Rambur B, Mclntosh B, Palumbo MV, Reiniera K. Education as a determinant of career retention and job satisfaction among registered nurses. J Nurs Scholarsh 2005; 37(2): 185-192.
33. Sveinsdottir H, Bieringa P, Ramel S. Occupational stress, job satisfaction, and working environment among Icelandic nurses: a cross-sectional questionnaire survey. Int J Nurs Stud 2006; 43(7): 875-889.
34. Lapane KL, Hughes CM. Considering the employee point of view: perceptions of job satisfaction and stress among nursing staff in nursing homes. J Am Med Dir Assoc 2007; 8(1): 8-13.
35. Arnetz JE, Hasson H. Evaluation of an educational “toolbox” for improving nursing staff competence and psychosocial work environment in elderly care: results of a prospective, non-randomized controlled intervention. Int J Nurs Stud 2007; 44(5): 723-735.
36. Zarea K, Nikbakht-Nasrabadi C, Abbaszadeh J. Facing the challenges and building solutions in clinical psychiatric nursing in Iran: a qualitative study. Issues Ment Health Nurs 2012; 33(10): 697-706.
37. Fourie W, McDonald S, Connor J. The role of the registered nurse in an acute mental health inpatient setting in New Zealand: perceptions versus reality. Int J Ment Health Nurs 2005; 14(2): 134-141.
38. Jourdain G, Chenevert D. Job demands-resources, burnout and intention to leave the nursing profession: a questionnaire survey. Int J Nurs Stud 2010; 47(6): 709-722.
39. Sundin L, Hochwalder J, Bildt C, Lisspers J. The relationship between different work-related sources of social support and burnout among registered and assistant nurses in Sweden: a questionnaire survey. Int J Nurs Stud 2007; 44(5): 758-769.