Miejsce fondaparynuksu we współczesnej farmakoterapii Artykuł przeglądowy
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Abstrakt
Fondaparynuks jest syntetycznym pentasacharydem, który poprzez wiązanie z antytrombiną III selektywnie hamuje czynność czynnika Xa, co prowadzi do zahamowania powstawania trombiny i tworzenia się zakrzepu. Dzięki wysokiej biodostępności (100%) i długiemu okresowi półtrwania, wynoszącemu 17 h, fondaparynuks może być stosowany raz dziennie. Lek jest wydalany przez nerki i nie wymaga monitorowania leczenia. Fondaparynuks był oceniany w zapobieganiu powstawania i leczeniu żylnych oraz tętniczych powikłań zakrzepowych i został dopuszczony do stosowania w zapobieganiu i początkowym leczeniu zakrzepicy żył głębokich po raz pierwszy u chorych poddawanych operacjom ortopedycznym. Nie stwierdzono występowania reakcji krzyżowej między fondaparynuksem a przeciwciałami przeciwpłytkowymi odpowiedzialnymi za rozwój trombocytopenii indukowanej heparyną, jednak nie zatwierdzono jeszcze wskazania do stosowania fondaparynuksu u pacjentów z HIT.
W dwóch dużych badaniach klinicznych obejmujących łącznie około 32 000 pacjentów oceniono skuteczność fondaparynuksu w leczeniu ostrych zespołów wieńcowych z uniesieniem i bez uniesienia odcinka ST. Fondaparynuks porównano z enoksaparyną lub leczeniem standardowym. W obu badaniach zastosowano pojedynczą dawkę dobową 2,5 mg s.c. Badania OASIS-5 i OASIS-6 wykazały, że w porównaniu z postępowaniem zalecanym fondaparynuks istotnie zmniejsza śmiertelność oraz częstość występowania ponownego zawału mięśnia serca i poważnych krwawień. Nie zaobserwowano korzyści ze stosowania fondaparynuksu u pacjentów poddanych pierwotnej angioplastyce wieńcowej (pPCI), u których częściej występowało wykrzepianie na cewniku i ostre powikłania zakrzepowe. W artykule przedstawiono zasady stosowania fondaparynuksu u pacjentów z OZW opracowane na podstawie najnowszych europejskich i amerykańskich wytycznych oraz danych z badań klinicznych.
Pobrania
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Copyright: © Medical Education sp. z o.o. This is an Open Access article distributed under the terms of the Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0). License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
Address reprint requests to: Medical Education, Marcin Kuźma (marcin.kuzma@mededu.pl)
Bibliografia
2. Jin L., Abrahams J.P., Skinner R. et al.: The anticoagulant activation of antithrombin by heparin. Proc. Natl. Acad. Sci. USA 1997; 94: 14683-14688.
3. Olson S.T., Björk I., Sheffer R. et al.: Role of the antithrombin-binding pentasaccharide in heparin acceleration of antithrombin-proteinase reactions. Resolution of the antithrombin conformational change contribution to heparin rate enhancement. J. Biol. Chem. 1992; 267: 12528-12538.
4. Danielsson Ĺ., Raub E., Lindahl U. et al.: Role of ternary complexes, in which heparin binds both antithrombin and proteinase, in the acceleration of the reactions between antithrombin and thrombin or factor Xa. J. Biol. Chem. 1986; 261: 15467-15473.
5. Petitou M., Lormeau J.C., Choay J.: Chemical synthesis of glycosaminoglycans: new approaches to antithrombotic drugs. Nature 1991; 350(supl.): 30-33.
6. Wessler S., Yin E.T.: On the antithrombotic action of heparin. Thromb. Diath. Haemorrh. 1974; 32: 71-78.
7. Walenga J.M., Jeske W.P., Bara L. et al.: Biochemical and pharmacologic rationale for the development of a synthetic pentasaccharide. Thromb. Res. 1997; 86: 1-36.
8. Herbert J.M., Petitou M., Lormeau J.C. et al.: SR 90107/Org 31540, a novel anti-factor Xa antithrombotic agent. Cardiovasc. Drug Rev. 1997; 15: 1-26.
9. Martindale ed. 34, 2006.
10. Bauer K.A.: New anticoagulants: anti Iia vs anti Xa- is one better? J. Thromb. Thrombolysis 2006; 21: 67-72.
11. Faaij R.A., Burggraaf J., Schoemaker R.C. et al.: The synthetic pentasaccharide fondaparinux sodium does not interact with oral warfarin. Clin. Pharmacokinet. 2002; 41(supl.): 27-29.
12. Ollier C., Santoni A., Faaij R.A. et al.: Absence of interaction of fondaparinux sodium with aspirin and piroxicam in healthy male volunteers. Clin. Pharmacokinet. 2002; 41(supl.): 31-37.
13. Mant T., Fournie P., Ollier C. et al.: Absence of interaction of fondaparinux sodium with digoxin in healthy volunteers. Clin. Pharmacokinet. 2002; 41(supl.): 39-45.
14. Lieu C., Shi J., Donat F. et al.: Fondaparinux sodium is not metabolised in mammalian liver fractions and does not inhibit cytochrome P450-mediated metabolism of concomitant drugs. Clin. Pharmacokinet. 2002; 41(supl.): 19-26.
15. Paolucci F., Clavies M., Donat F. et al.: Fondaparinux sodium mechanism of action: identification of specific binding to purified and human plasma- derived proteins. Clin. Pharmacokinet. 2002; 41(supl.): 11-18.
16. [online: http://www.fda.gov/cder/consumerinfo/druginfo/arixtra].
17. Turpie A.G., Bauer K.A., Eriksson B.I., Lassen M.R.: Fondaparinux vs enoxaparin for the prevention of venous thromboembolism in major orthopedic surgery: a meta-analysis of 4 randomized double-blind studies. Arch. Intern. Med. 2002 Sep 9; 162(16): 1833-40.
18. Eriksson B.I., Lassen M.R., PENTasaccharide in HIp-FRActure Surgery Plus Investigators: Duration of prophylaxis against venous thromboembolism with fondaparinux after hip fracture surgery: a multicenter, randomized, placebo-controlled, double-blind study. Arch. Intern. Med. 2003 Jun 9; 163(11): 1337-42.
19. Agnelli G., Bergqvist D., Cohen A.T., Gallus A.S., Gent M, PEGASUS investigators: Randomized clinical trial of postoperative fondaparinux versus perioperative dalteparin for prevention of venous thromboembolism in high-risk abdominal surgery. Br. J. Surg. 2005 Oct; 92(10): 1212-20.
20. Cohen A.T., Davidson B.L., Gallus A.S. et al.: Efficacy and safety of fondaparinux for the prevention of venous thromboembolism in older acute medical patients: randomised placebo controlled trial. BMJ 2006 Feb 11; 332(7537): 325-9.
21. Raskob G.E., Hirsh J.: Controversies in timing of the first dose of anticoagulant prophylaxis against venous thromboembolism after major orthopedic surgery. Chest 2003 Dec; 124(6 supl.): 379S-385S.
22. Büller H.R., Davidson B.L., Decousus H. et al.: Fondaparinux or enoxaparin for the initial treatment of symptomatic deep venous thrombosis: a randomized trial. Annals of Internal Medicine 2004; 140: 867-873.
23. Büller H.R., Davidson B.L., Decousus H. et al.: Subcutaneous fondaparinux versus intravenous unfractionated heparin in the initial treatment of pulmonary embolism. N. Engl. J. Med. 2003; 349: 1695-1702.
24. Cardiovascular Disease Educational and Research Trust, Cyprus Cardiovascular Disease Educational and Research Trust, European Venous Forum, International Surgical Thrombosis Forum, International Union of Angiology, Union Internationale de Phlebologie: Prevention and treatment of venous thromboembolism. International consensus statement (guidelines according to scientific evidence). Int. Angiol., 2006; 25: 101-161.
25. Keeling D., Davidson S. et al.: The management of heparin-induced thrombocytopenia. Br. J. Haematol. 2006 May; 133(3): 259-69.
26. Elalamy I., Lecrubier C., Potevin F. et al.: Absence of in vitro cross-reaction of pentasaccharide with the plasma heparin dependent factor of twenty-five patients with heparin associated thrombocytopenia. Thromb. Haemost. 1995; 74: 1384-1385.
27. Kovacs M.J.: Successful treatment of heparin induced thrombocytopenia (HIT) with fondaparinux. Thromb. Haemost. 2005; 93: 999-1000.
28. Harenberg J., Jorg I., Fenyvesi T.: Treatment of heparininduced thrombocytopenia with fondaparinux. Haematologica 2004; 89: 1017-1018.
29. Fugate S., Chiappe J.: Standardizing the management of heparin-induced thrombocytopenia. Am. J. Health Syst. Pharm. 2008 Feb 15; 65(4): 334-9.
30. Lobo B., Finch C. et al.: Fondaparinux for the treatment of patients with acute heparin-induced thrombocytopenia. Thromb. Haemost. 2008 Jan; 99(1): 2-3.
31. Yusuf S., Mehta S.R., Chrolavicius S. et al.: Comparison of fondaparinux and enoxaparin in acute coronary syndromes. The New England Journal of Medicine 2006; 354: 1464-1476.
32. Yusuf S., Mehta S.R., Chrolavicius S. et al., OASIS-6 Trial Group: Effects of fondaparinux on mortality and reinfarction in patients with acute ST-segment elevation myocardial infarction: the OASIS-6 randomized trial. JAMA 2006 Apr 5; 295(13): 1519-30.
33. Peters R.J., Joyner C., Bassand J.P. et al., OASIS-6 Investigators: Fondaparinux versus control (placebo or unfractionated heparin) as an adjunct to thrombolytic therapy in acute myocardial infarction: an OASIS-6 substudy. Circulation 2006; 114: supl. II-699.
34. Wallentin L.C., Mehta S.R., Chrolavicius S. et al., OASIS-6 Investigators: Effects of fondaparinux in patients with ST-segment elevation acute myocardial infarction noneligible for reperfusion treatment. Circulation, 2006; 114: supl. II-699.
35. Eikelboom J.W., Mehta S.R., Anand S.S. et al.: Adverse impact of bleeding on prognosis in patients with acute coronary syndromes. Circulation 2006; 114: 774-782.
36. Budaj A., Eikelboom J., Wallentin L. et al., OASIS-5 Investigators: Bleeding complications predict major cardiovascular outcomes in non ST-elevation acute coronary syndromes: results from the OASIS-5 trial. J. Am. Coll. Cardiol. 2006; 47(supl. A): 195A (abstract 972-224).
37. Moscucci M., Fox K.A., Cannon C.P. et al.: Predictors of major bleeding in acute coronary syndromes: the Global Registry of Acute Coronary Events (GRACE). Eur. Heart J. 2003; 24: 1815-1823.
38. Bassand J.P., Hamm C.W. et al.: Task Force for Diagnosis and Treatment of Non- ST-Segment Elevation Acute Coronary Syndromes of European Society of Cardiology. Guidelines for the diagnosis and treatment of non-ST-segment elevation acute coronary syndromes. The Task Force for the Diagnosis and Treatment of Non-ST-Segment Elevation Acute Coronary Syndromes of the European Society of Cardiology. Eur. Heart J. 2007 Jul; 28(13): 1598-660.
39. Anderson J.L., Adams C.D. et al.: ACC/AHA 2007 guidelines for the management of patients with unstable angina/non-ST-Elevation myocardial infarction: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines (Writing Committee to Revise the 2002 Guidelines for the Management of Patients With Unstable Angina/Non-ST-Elevation Myocardial Infarction) developed in collaboration with the American College of Emergency Physicians, the Society for Cardiovascular Angiography and Interventions, and the Society of Thoracic Surgeons endorsed by the American Association of Cardiovascular and Pulmonary Rehabilitation and the Society for Academic Emergency Medicine. J. Am. Coll. Cardiol. 2007 Aug 14; 50(7): e1-e157.
40. Antman E.M., Hand M. et al.: 2007 focused update of the ACC/AHA 2004 guidelines for the management of patients with ST-elevation myocardial infarction: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines. J. Am. Coll. Cardiol. 2008 Jan 15; 51(2): 210-47.
41. King S.B. 3rd, Smith S.C. Jr, Hirshfeld J.W. Jr et al.: 2007 focused update of the ACC/AHA/SCAI 2005 guideline update for percutaneous coronary intervention: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice guidelines. J. Am. Coll. Cardiol. 2008 Jan 15; 51(2): 172-209.