Medycyna Faktów

Jak bezpiecznie prowadzić terapię marihuaną leczniczą?

Bartosz J. Sapilak — 2024-06-30

Niniejsza praca stanowi przybliżenie kanadyjskiego opracowania, które ukazało się 3 lata temu na łamach „European Journal of Internal Medicine”. Omówiono w nim zasady prowadzenia i monitorowania terapii marihuaną medyczną. Przedstawiono informacje o działaniach niepożądanych, metodach dawkowania, doborze substancji czynnych i modyfikowaniu leczenia.

Stosowanie tadalafilu w zaburzeniach erekcji u pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi

Aleksandra Skwarek — 2024-06-30

Zaburzenia erekcji są problemem częstym, lecz niedostatecznie rozpoznawanym i leczonym. Częstość ich występowania jest większa w grupach pacjentów obciążonych czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego oraz z rozpoznaną chorobą sercowo-naczyniową. Zaburzenia erekcji stanowią swoisty objaw postępującej dysfunkcji śródbłonka i zaburzeń krążenia w obrębie naczyń tętniczych. Inhibitory fosfodiesterazy 5 stanowią skuteczną grupę leków, gdyż hamują patofizjologiczne mechanizmy leżące u podstaw zaburzeń erekcji. Bezpieczeństwo tych leków udowadniają liczne badania naukowe oraz wieloletnie doświadczenia w ich stosowaniu. Tadalafil jest znanym lekiem z tej grupy, który wyróżnia się niższą częstością działań niepożądanych, dłuższym czasem działania oraz możliwością przyjęcia leku niezależnie od posiłku. Po uwzględnieniu chorób współistniejących, dotychczasowej farmakoterapii oraz preferencji pacjenta w większości przypadków możliwa jest skuteczna terapia zaburzeń erekcji inhibitorami fosfodiesterazy 5.

Żywienie jako element leczenia i gojenia ran

Joanna Michalina Jurek — 2024-06-30

Dieta stanowi istotny element leczenia wspomagającego proces gojenia ran, natomiast niedożywienie może znacząco wpłynąć na proces regeneracji. Pokarmy bogate w składniki odżywcze (zwłaszcza białko i nienasycone kwasy tłuszczowe) oraz dodatkowo zawierające liczne mikroelementy zapewniają odpowiedni poziom odżywienia, a w efekcie wspomagają proces gojenia ran. Szczególne znaczenie ma zapewnienie odpowiedniej podaży witamin i składników mineralnych (takich jak witaminy A, C, E oraz cynk i selen), ponieważ warunkuje optymalny przebieg procesu regeneracji tkanek z uwagi na udział tych składników odżywczych w syntezie kolagenu i późniejszym sieciowaniu, a także tworzeniu nowych naczyń krwionośnych.

Kwas acetylosalicylowy w prewencji sercowo-naczyniowej. Czy dawka może mieć znaczenie?

Marcin Barylski — 2024-06-30

Kwas acetylosalicylowy jest nadal najczęściej stosowanym lekiem przeciwpłytkowym i odgrywa istotną rolę w terapii chorób sercowo-naczyniowych: ostrego zespołu wieńcowego, przewlekłego zespołu wieńcowego, udaru mózgu, chorób tętnic obwodowych. Stosowany jest zwykle w dawce 75–100 mg, a dobór dawki powinien uwzględniać profil pacjenta: jego masę ciała, obecność cukrzycy oraz ryzyko zdarzeń niedokrwiennych i krwotocznych. Optymalne dawkowanie jest szczególnie istotne w kontekście zagadnienia aspirynooporności. Bardzo ważne są również możliwość poprawienia długoterminowej współpracy pacjentów wymagających stosowania kwasu acetylosalicylowego i sposób zapobiegania stosunkowo częstemu problemowi nietolerancji leku ze strony przewodu pokarmowego.

Problem oporności farmakokinetycznej na ASA

Magdalena Rudnicka — 2024-06-30

Kwas acetylosalicylowy (ASA) jest podstawowym lekiem przeciwpłytkowym, jednak zaburzenie procesów farmakokinetycznych na etapie wchłaniania może prowadzić do wystąpienia oporności farmakokinetycznej na ASA. Skutkiem tego jest niepełne hamowanie agregacji i zwiększone ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych. Zjawisko oporności częściej dotyczy pacjentów otyłych, chorych na cukrzycę czy starszych. Jednym ze sposobów przełamywania oporności farmakokinetycznej może być zastosowanie tabletki o natychmiastowym uwalnianiu oraz dodanie substancji, które przyspieszają wchłanianie, takich jak glicyna. Glicyna ponadto ma działanie przeciwzapalne, immunomodulujące i cytoprotekcyjne, co może ograniczać uszkodzenia przewodu pokarmowego związane z terapią ASA. Badania kliniczne wskazują, że suplementacja glicyną może zmniejszać ryzyko wystąpienia choroby sercowo-naczyniowej u pacjentów z zespołem metabolicznym. Zatem u osób z populacji geriatrycznej, otyłych czy chorych na cukrzycę zastosowanie postaci o natychmiastowym uwalnianiu z dodatkiem glicyny może okazać się skuteczną opcją leczenia przeciwpłytkowego.

3 korzyści dla jelit – prebiotyk, probiotyk, postbiotyk

Dorota Waśko-Czopnik — 2024-06-30

Choroby jelit, zarówno czynnościowe, jak i zapalne, zaczynają stanowić globalny problem zdrowotny. Ich etiologia jest wieloczynnikowa, diagnostyka bywa trudna, złożona i ma na celu nie tylko potwierdzenie rozpoznania, ale wykluczenie przede wszystkim zmian organicznych. Spektrum dolegliwości, zwłaszcza w zaburzeniach czynnościowych, jest szerokie i niestałe, dlatego stosujemy leczenie objawowe, nakierowane na aktualne dolegliwości chorego. Jedną z ważnych przyczyn chorób jelit jest zaburzenie osi mózgowo-jelitowej, co przekłada się na funkcjonowanie mikrobioty jelitowej. Odpowiednia dbałość o mikrobiom, stosowanie prebiotyku i postbiotyku dla zachowania jego równowagi oraz suplementacja odpowiednio przebadanym probiotykiem to kluczowe elementy utrzymania homeostazy jelit.

Lewodropropizyna – czy skład leku ma znaczenie?

Adam J. Sybilski — 2024-06-30

Kaszel jest najczęstszym objawem chorób układu oddechowego, a odruch kaszlowy jednym z podstawowych fizjologicznych mechanizmów ułatwiających oczyszczanie dróg oddechowych. Wskazania do stosowania leków przeciwkaszlowych są ograniczone i dotyczą wyłącznie suchego, uporczywego kaszlu. Jednak badania pokazują, że stosowanie leków przeciwkaszlowych jest skuteczne. Wśród leków przeciwkaszlowych szczególne miejsce zajmuje lewodropropizyna. Jest nieopioidowym środkiem przeciwkaszlowym, działającym obwodowo. Metaanalizy udowodniły skuteczność zarówno u dzieci, jak i dorosłych, wykazując statystycznie istotnie lepsze wyniki w porównaniu z lekami przeciwkaszlowymi działającymi ośrodkowo pod względem skuteczności w zmniejszaniu intensywności kaszlu, jego częstości i nocnych wybudzeń. Cechy, jakie powinien mieć idealny lek dla dzieci to: skuteczność, bezpieczeństwo, doświadczenie ze stosowaniem preparatu, postać odpowiednia do wieku i możliwości pacjenta, precyzyjnie określone dawkowanie, brak zawartości cukru w syropie oraz alkoholu i barwników, dobry smak i prosty sposób dawkowania. Jest taki preparat.

Zgaga – czym, kiedy i jak złagodzić?

Dorota Waśko-Czopnik — 2024-06-30

Jednym z najczęściej zgłaszanych przez pacjentów schorzeń jest zgaga – pieczenie i palenie wzdłuż przełyku. Stanowi ona jeden z głównych objawów choroby refluksowej przełyku, ale może pojawiać się także incydentalnie. W zależności od częstości występowania dolegliwości, czasu ich trwania oraz nasilenia proponowane jest odmienne postępowanie, które ma na celu szybkie łagodzenie zgagi, gojenie potencjalnych zmian zapalnych przełyku lub doraźne zniesienie odczucia pieczenia w przełyku, jeśli nie występuje ono często lub stale, a tylko w określonych sytuacjach, np. po błędach dietetycznych. Samoleczenie pacjentów powinno być ograniczone do 2 tygodni, a przy najmniejszych wątpliwościach czy przy występowaniu objawów alarmowych zawsze należy wykonać badania dodatkowe. Leczenie inhibitorami pompy protonowej powinno być ograniczone do 4–8 tygodni, w razie niepowodzenia pacjent również powinien być skierowany do specjalisty. Doraźne stosowanie famotydyny, alkinianów i alginianów może być skuteczne przy objawach epizodycznych.

Iniekcje tropokolagenu jako kluczowy element kompleksowego leczenia urazów sportowych

Piotr Gawda — 2024-06-30

Standardowe metody leczenia urazów sportowych, takie jak ograniczenie aktywności fizycznej, farmakoterapia, fizjoterapia i zabiegi chirurgiczne, pochłaniają czas pacjentów. Dlatego poszukujemy innych metod leczenia, które nie pomijają niezbędnych, naturalnych cykli gojenia, a jedynie przyspieszają ich fazy przebiegu. Ze względu na potencjalne korzyści w przyspieszaniu procesów regeneracyjnych iniekcyjne terapie tropokolagenem stają się coraz bardziej popularną metodą będącą istotną częścią kompleksowej terapii urazów sportowych. Tropokolagen, będący prekursorem kolagenu, odgrywa kluczową rolę w regeneracji tkanki łącznej. Celem tego artykułu jest przedstawienie mechanizmów działania tropokolagenu oraz ocena jego skuteczności jako istotnej terapii uzupełniającej w optymalnym leczeniu urazów sportowych na wybranych przypadkach klinicznych. Przedstawiono dwa przypadki zastosowania tropokolagenu: u pacjenta, lat 25, trenującego biegi sprinterskie, u którego doszło do naderwania mięśnia czworogłowego, oraz u pacjentki, lat 32, trenującej amatorsko biegi długodystansowe, u której pojawiały się nawracające bóle okolicy kręgosłupa w trakcie biegu. W obu przypadkach w ramach modyfikacji terapii zastosowano iniekcje z tropokolagenu i uzyskano pożądany efekt terapeutyczny.

Nowa era trombokardiologii, czyli naczyniowa dawka riwaroksabanu w leczeniu przeciwzakrzepowym chorób miażdżycowych. Dlaczego, kiedy i u kogo?

Marcin Barylski — 2024-06-30

Na konieczność poprawy skuteczności terapii przeciwzakrzepowej w prewencji wtórnej wskazuje fakt, że intensywne leczenie przeciwpłytkowe tylko częściowo obniża ryzyko sercowo-naczyniowe. Wyniki badania COMPASS dostarczyły dowodów na to, że dodatkowe zablokowanie wybranych pięter kaskady krzepnięcia może istotnie wpłynąć na dalszą prewencję poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych w wybranej grupie chorych. Aktualne wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego niezmiennie podkreślają wysoką pozycję naczyniowej dawki riwaroksabanu w połączeniu z kwasem acetylosalicylowym, co jest niewątpliwie nie tylko pokłosiem doskonałych wyników badania COMPASS, ale również stanowi niezwykle ważny element nowoczesnego i kompleksowego leczenia, ukierunkowanego na jak największą redukcję ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych.

Profilaktyka i leczenie niedoboru witaminy D dawkami 7000 j.m. i 30 000 j.m.

Paweł Płudowski — 2024-06-30

Kryteria niedoboru witaminy D oraz stężeń uznawanych za optymalne, czyli 25(OH)D <20 ng/ml oraz ≥30–50 ng/ml, a także dane epidemiologiczne wskazały potrzebę prowadzenia działań profilaktycznych i terapeutycznych w Polsce. Dla osób otyłych, dla pacjentów przewlekle leczonych lekami wpływającymi na metabolizm witaminy D (np. przeciwdrgawkowymi, przeciwretrowirusowymi, glikokortykosteroidami itp.), pacjentów z zespołami złego wchłaniania (np. mukowiscydozą, nieswoistymi zapaleniami jelit, popromiennym zapaleniem jelit, po operacjach bariatrycznych), z niewydolnością wątroby, przewlekłą chorobą nerek, rozmiękaniem kości, z przewlekłymi bólami mięśniowo-szkieletowymi, a także z nadczynnością przytarczyc, chorobami autoimmunizacyjnymi, dla osób w podeszłym wieku (>65 lat), zwłaszcza u seniorów, u których w przeszłości występowały upadki lub złamania niskoenergetyczne (osteoporoza), zaproponowano schematy profilaktyki i terapii niedoboru witaminy D przy użyciu 7000 j.m. i 30 000 j.m. cholekalcyferolu w podaży dobowej lub skumulowanej, z uwzględnieniem bezpieczeństwa.

Praktyczne aspekty terapii reumatoidalnego zapalenia stawów przy użyciu metotreksatu

Robert Rupiński — 2024-06-30

Metotreksat jest antagonistą kwasu foliowego odgrywającym kluczową rolę w leczeniu wczesnego i zaawansowanego reumatoidalnego zapalenia stawów. Metotreksat odznacza się wysoką skutecznością kliniczną, hamowaniem uszkodzeń strukturalnych, dobrym profilem bezpieczeństwa, możliwością podawania doustnego lub podskórnego oraz niezrównaną efektywnością kosztową. Metotreksat może być stosowany zarówno w monoterapii, jak i jako wiodący lek w połączeniach z innymi syntetycznymi lub biologicznymi lekami modyfikującymi przebieg choroby.

Eplerenon – filar terapii niewydolności serca

Bartosz Krzowski — 2024-06-30

Niewydolność serca jest główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Ponadto liczne hospitalizacje pacjentów z niewydolnością serca wiążą się z bardzo dużym obciążeniem finansowym dla systemów opieki zdrowotnej. W wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego przedstawiono dokładne rekomendacje dotyczące leczenia pacjentów z niewydolnością serca uwzględniające konkretne molekuły. Dodatkowo, coraz więcej uwagi poświęca się stosowaniu leków w optymalnych dawkach. Najnowsze dane potwierdzają zasadność stosowania większych dawek leków rekomendowanych w wytycznych.

Dlaczego warto zastosować lek złożony z peryndoprylu i amlodypiny?

Wioletta Dyrla — 2024-06-30

Nadciśnienie tętnicze jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą układu sercowo-naczyniowego. Od kilku lat wytyczne zalecają rozpoczynanie terapii nadciśnienia tętniczego preparatem złożonym z dwóch składników. W terapii pierwszego rzutu zaleca się skojarzenia lekowe oparte na inhibitorze konwertazy angiotensyny oraz dihydropirydynowym blokerze kanału wapniowego. Naturalnym wyborem powinien być lek złożony z peryndoprylu oraz amlodypiny. Peryndopryl to lek o udowodnionej skuteczności hipotensyjnej oraz unikatowych właściwościach plejotropowych, co przekłada się na zmniejszenie ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych i poprawę rokowania pacjentów. Z kolei amlodypina to najczęściej stosowany przedstawiciel blokerów kanału wapniowego, o długim i silnym działaniu. Skojarzenie peryndoprylu i amlodypiny to przykład synergizmu działania hipotensyjnego, właściwości plejotropowych oraz znoszenia działań niepożądanych i bardzo dobrej tolerancji. Korzyści ze stosowania preparatu złożonego z tych leków odniosą wszyscy pacjenci z nadciśnieniem tętniczym, zwłaszcza ci z dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym, miażdżycą, chorobą wieńcową czy zaburzeniami metabolicznymi.

Azytromycyna i amoksycylina z kwasem klawulanowym

Bartosz J. Sapilak — 2024-06-30

W pracy zostały omówione typowe wskazania do antybiotykoterapii, z jakimi w okresie letnim może się zetknąć lekarz POZ. Szczególną uwagę zwrócono na zastosowanie amoksycyliny z kwasem klawulanowym i azytromycyny – klasycznych przedstawicieli dwóch ważnych grup antybiotyków.

Wybrane zagadnienia dotyczące lakozamidu

Magdalena Bosak — 2024-06-30

Lakozamid to lek przeciwpadaczkowy nowej generacji o unikalnym mechanizmie działania, nasilającym powolną inaktywację kanałów sodowych. Jest stosowany w monoterapii i terapii dodanej napadów ogniskowych u dorosłych i dzieci od 2. r.ż. Wysoka skuteczność, dobra tolerancja oraz korzystne właściwości farmakokinetyczne lakozamidu pozwalają na zastosowanie go w wielu populacjach pacjentów, m.in. u pacjentów starszych, u osób z wielochorobowością somatyczną i psychiatryczną czy guzami mózgu.

Olanzapina i amisulpryd – praktyczne korzyści z ich stosowania

Marlena Sokół-Szawłowska — 2024-06-30

W artykule przedstawiono olanzapinę i amisulpryd jako dwie substancje od wielu lat stosowane z powodzeniem w praktyce psychiatrycznej.

Opisano mechanizm działania olanzapiny w OUN, a także przedstawiono analizę szerokich zastosowań klinicznych tego leku w dużym zakresie dawek terapeutycznych. Po omówieniu wskazań i przeciwwskazań oraz możliwych działań niepożądanych skupiono się na postaciach doustnych i domięśniowych olanzapiny, a następnie szerzej omówiono postać ulegającą szybkiemu rozpadowi w jamie ustnej. W praktycznych wnioskach przedstawiono profil pacjentów, u których warto rozważyć stosowanie olanzapiny w toku leczenia różnych zaburzeń psychicznych.

Drugą część opracowania poświęcono amisulprydowi. Opis mechanizmu działania, wskazań i przeciwwskazań rozszerzono o omówienie postępowania w przypadku hiperprolaktynemii polekowej. Ponadto wymieniono potencjalne sytuacje kliniczne, w których pacjenci mogą odnieść korzyści ze stosowania terapii amisulprydem.

Efekty kliniczne terapii złożonej z olanzapiny i amisulprydu stosowanych jednocześnie są obiecujące, lecz wymagane są dalsze pogłębione analizy tego zagadnienia.

Leczenie kaszlu – fakty, mity, nowe spojrzenie na znane leki

Katarzyna Białek-Gosk — 2024-09-10

Kaszel jest jednym z najczęstszych objawów chorób dróg oddechowych. Wyróżnia się kaszel ostry, podostry i przewlekły. U chorych z utrudnieniem odkrztuszania plwociny zastosowanie znajdują leki mukokinetyczne. W przypadku męczącego kaszlu, pogarszającego jakość życia w czasie ostrych infekcji, nasilenia chorób przewlekłych oraz w przypadku kaszlu opornego na leczenie stosuje się leki przeciwkaszlowe. Bromheksyna i ambroksol są znanymi lekami mukokinetycznymi ułatwiającymi odkrztuszanie zalegającej wydzieliny. Leki przeciwkaszlowe z grupy leków ośrodkowych charakteryzują się dużą skutecznością, ale także wieloma działaniami niepożądanymi. Warto więc sięgać po preparaty działające obwodowo, o potwierdzonym profilu bezpieczeństwa.

Skojarzona farmakoterapia lerkanidypiną w wybranych sytuacjach klinicznych

Jacek Lewandowski — 2024-06-30

Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego ma na celu nie tylko redukcję ciśnienia krwi, ale także wpływ na inne czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Kompleksowe podejście terapeutyczne jest kluczowe dla obniżania ogólnego ryzyka zgonu. Leczenie nadciśnienia tętniczego opiera się na modyfikacji stylu życia oraz farmakoterapii. Obecnie według standardów zalecana jest farmakologiczna terapia złożona (czyli składająca się z więcej niż jednego leku), zwłaszcza u pacjentów z dodatkowymi czynnikami ryzyka. Badania wskazują, że u wielu chorych na cukrzycę lub przewlekłą chorobę nerek osiągnięcie zalecanych wartości ciśnienia często wymaga zastosowania co najmniej trzech leków hipotensyjnych. U pacjentów z zaburzeniami psychiatrycznymi, m.in. depresją, konieczne jest całościowe podejście kliniczne i adekwatna farmakoterapia zaburzeń nastroju oraz chorób internistycznych.

Profile pacjentów, w leczeniu których stosowana jest lewofloksacyna

Aneta Nitsch-Osuch — 2024-07-20

Fluorochinolony to grupa syntetycznych antybiotyków bakteriobójczych o szerokim zakresie działania przeciwbakteryjnego, dobrej biodostępności i łatwym dawkowaniu.

Wskazania do stosowania fluorochinolonów są szerokie, zwłaszcza że niektóre leki są dostępne zarówno w postaci p.o., jak i i.v., co umożliwia wdrażanie leczenia sekwencyjnego.

Korzystne właściwości farmakokinetyczne lewofloksacyny, szerokie spektrum przeciwbakteryjne, skojarzenie skuteczności i bezpieczeństwa terapii oraz wygodne dawkowanie raz dziennie - stwarzają bardzo interesującą alternatywę wobec innych fluorochinolonów w leczeniu zakażeń bakteryjnych. Poniżej przedstawiono profile pacjentów, u których można w terapii zastosować lewofloksacynę: 1) pacjent z pozaszpitalnym zapaleniem płuc (gdy występuje alergia na antybiotyki betalaktamowe lub gdy podejrzewane jest atypowe zapalenie płuc (lub w przypadku zakażenia wywołanego przez Streptococcus pneumoniae opornego na penicyliny; 2) pacjent z zaostrzeniem POChP (gdy występuje alergia na antybiotyki betalaktamowe lub gdy podejrzewane jest zakażenie Pseudomonas aeruginosa); 3) pacjent z ostrym zapaleniem zatok obocznych nosa (terapia skorygowana w przypadku nawrotu lub nawrotowego ostrego zapalenia zatok przynosowych, w przypadku ostrego zakażenia nakładającego się na przewlekły proces zapalny zatok; w przypadku alergii na antybiotyki betalaktamowe); 4) pacjent z zakażeniem układu moczowego (ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek i powikłane ZUM) – antybiotyk I rzutu u dorosłych; 5) pacjent z przewlekłym bakteryjnym zapaleniem gruczołu krokowego – antybiotyk I rzutu.