Medycyna Faktów

Zawroty głowy w praktyce

Izabela Domitrz — 2024-12-01

Zawroty głowy definiowane są jako złudzenie ruchu wirowego otoczenia, własnego ciała, głowy, wrażenie niestabilności podłoża lub niepewnej postawy. Halucynacja ruchu obrotowego jest charakterystyczna dla zawrotów głowy i kojarzona jest głównie z zaburzeniami obwodowymi.

W procesie diagnostycznym obejmującym badania ogólnomedyczne, laryngologiczne i neurologiczne istotna jest znajomość profilu pacjenta z zawrotami głowy pochodzenia przedsionkowego o różnej etiologii (łagodne położeniowe zawroty głowy, ostra jednostronna westybulopatia, choroba Ménière’a). Pozwala to na zadanie pacjentowi właściwych pytań w trakcie badania podmiotowego, a także prawidłową interpretację testu HINTS i testów pozycyjnych. Dodatkowym istotnym elementem diagnostyki zawrotów głowy jest ocena fizjoterapeutyczna zaburzeń chodu i postawy. Standaryzacja procedur diagnostycznych i leczenia w dziedzinie neurootologii ma na celu poprawę opieki nad pacjentem z zawrotami głowy.

Choroby androgenozależne w dermatologii. Kiedy i dlaczego wybieram spironolakton?

Łukasz Matusiak — 2024-12-01

Spironolakton to lek od ponad 60 lat stosowany w praktyce klinicznej, lecz nadal niedoceniany w wielu aspektach. Mnogość doświadczeń klinicznych związanych ze stosowaniem spironolaktonu przy równoczesnej świetnej znajomości jego profilu bezpieczeństwa i ewentualnych działań niepożądanych pozwala na w pełni świadome i bezpieczne wykorzystywanie leku oraz na dobór dawki adekwatnej do profilu pacjenta. W tym artykule przedstawiono przykłady zastosowań spironolaktonu w chorobach androgenozależnych w dermatologii.

Połączenie tramadolu z paracetamolem w farmakoterapii bólu – kiedy, komu i dlaczego?

Jarosław Woroń — 2024-12-01

Rzadko się zdarza, aby ból był spowodowany przez pojedynczy mechanizm. Oczywiste jest, że żaden pojedynczy analgetyk nie może w pełni modyfikować wielu mechanizmów powstawania bólu. Leki przeciwbólowe o różnych mechanizmach działania są skuteczne, ponieważ aktywują wiele szlaków hamujących ból i zapewniają skuteczniejszą i optymalną kontrolę bólu. Jednym z częściej stosowanych leków złożonych w farmakoterapii bólu jest połączenie tramadolu z paracetamolem. Jest to przykład wykorzystania synergizmu hiperaddycyjnego, a lek znajduje zastosowanie w wielu wskazaniach terapeutycznych.

Jesień i zima – czas wzmożonych infekcji

Adam J. Sybilski — 2024-12-01

Zakażenia układu oddechowego występują przez cały rok, ale częstość ich występowania zmienia się w zależności od pory roku i znacznie wzrasta w okresie jesienno-zimowym. Wydaje się, że główne znaczenie dla sezonowości wzrostu zachorowań na infekcje dróg oddechowych w okresie jesienno-zimowym mają: zwiększone zanieczyszczenie środowiska, zimniejsze powietrze jesienią i zimą niż latem, wychłodzenie spowodowane przez oddychanie wilgotnym i chłodnym powietrzem, nadmierne ogrzewanie mieszkań, wysuszenie powietrza w domach przez ogrzewanie, brak słońca i mniejsza produkcja witaminy D, zmniejszenie się dystansu między ludźmi. Najważniejsza w postępowaniu z infekcjami jesienią i zimą jest profilaktyka, a jej podstawowy element stanowi wzmacnianie układu odpornościowego. Jednak nawet najlepsza profilaktyka nie uchroni nas w 100%. W przypadku pojawienia się infekcji dróg oddechowych należy wdrożyć odpowiednie leczenie. W każdym przypadku infekcji (zwłaszcza o etiologii wirusowej) należy zastosować leczenie objawowe. W kilku specyficznych sytuacjach, w których etiologia jest znana lub podejrzewana, w swoim arsenale mamy leki przyczynowe. Dotyczy to infekcji grypowej (oseltamiwir), infekcji bakteryjnej (antybiotyk, np. amoksycylina z kwasem klawulanowym) oraz zakażenia atypowego (makrolid). Oseltamiwir podajemy w grypie i przy jej podejrzeniu. Amoksycylina z kwasem klawulanowym odgrywa szczególną rolę w ambulatoryjnym leczeniu ostrego zapalenia ucha środkowego i pozaszpitalnego zapalenia płuc. Azytromycyna jest lekiem pierwszego rzutu w zakażeniach atypowych (krztusiec, mykoplazma).

Zaburzenia lipidowe ze współistniejącą hiperurykemią – skala problemu i korzyści z zastosowania fenofibratu

Bartosz J. Sapilak — 2024-12-01

W pracy omówiono klasyczną rolę fenofibratu w terapii hiperlipidemii, szczególnie w obniżaniu frakcji proaterogennych. Podkreślono też jego rolę w leczeniu innych współistniejących zaburzeń metabolicznych, w tym zespołu metabolicznego, cukrzycy i hiperurykemii. Opisano działanie plejotropowe leku tłumaczące redukcję ryzyka niekorzystnych zdarzeń sercowo-naczyniowych u pacjentów leczonych fenofibratem. Lek sprawdza się dobrze w terapii łączonej, jest dobrze tolerowany; podczas jego stosowania należy okresowo monitorować funkcje nerek oraz wątroby.

KOMENTARZ KARDIOLOGA

Marcin Barylski — 2024-12-01

Brak

KOMENTARZ NEFROLOGA

Robert Małecki — 2024-12-01

Brak

Fakty i mity na temat buprenorfiny

Magdalena Kocot-Kępska — 2024-12-01

Opioidy są podstawowymi, skutecznymi lekami w terapii bólu ostrego i przewlekłego o umiarkowanym i dużym natężeniu, nie tylko w chorobach nowotworowych, ale także w bólach pochodzenia nienowotworowego. Nawet przy podobnych rodzajach czy natężeniu bólu występują indywidualne różnice między pacjentami pod względem skutecznej dawki i ryzyka wystąpienia określonych działań niepożądanych. Wybór analgetyku opioidowego w praktyce opiera się na wiedzy na temat różnic między poszczególnymi lekami, w tym dotyczących powinowactwa do poszczególnych typów receptorów opioidowych, siły działania analgetycznego, właściwości fizykochemicznych, a także, co ważniejsze w klinice, profilu bezpieczeństwa i skuteczności w poszczególnych zespołach bólowych.

Buprenorfina zajmuje ważne miejsce w medycynie bólu ze względu na unikalny profil bezpieczeństwa na tle innych leków opioidowych. Obejmuje on efekt pułapowy w stosunku do depresji oddechowej i euforii, brak kumulacji w przypadku niewydolności nerek, działanie antyhiperalgetyczne, mniejsze ryzyko tachyfilaksji, nadużywania, immunosupresji oraz wpływu na funkcje seksualne w stosunku do morfiny czy fentanylu.

Czy wczesne stosowanie LAI może zmienić przebieg schizofrenii?

Dominika Dudek — 2024-12-01

Nawrotowość i czas pozostawania w psychozie wpływają na długoterminowe rokowanie w schizofrenii. Stosowanie leków o przedłużonym uwalnianiu w iniekcjach istotnie poprawia współpracę ze strony pacjenta i regularność leczenia, a przez to może zmienić przebieg choroby. Warunki refundacji nie ograniczają stosowania tych leków tylko do pacjentów chronicznych, po licznych nawrotach i rehospitalizacjach.

Sterole roślinne w profilaktyce i leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego

Agnieszka Bzikowska-Jura — 2024-12-01

Choroby układu sercowo-naczyniowego są główną przyczyną zgonów na świecie, stanowią także istotny czynnik wpływający na obniżenie jakości życia. Szczególne znaczenie w profilaktyce i terapii tych chorób mają czynniki modyfikowalne, do których zaliczamy m.in. sposób żywienia, aktywność fizyczną, stosowane używki oraz suplementację diety. Nieprawidłowy profil kwasów tłuszczowych (wysokie spożycie nasyconych przy jednocześnie niskiej podaży jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych), siedzący tryb życia czy nadużywanie alkoholu to czynniki sprzyjające zaburzeniom metabolizmu lipoprotein oraz nadwadze/otyłości, a te z kolei stanowią bezwzględny czynnik ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. Korzystne oddziaływanie ma natomiast uprawianie regularnej aktywności fizycznej o umiarkowanej intensywności, spożywanie produktów o wysokiej gęstości odżywczej, niskim stopniu przetworzenia i wprowadzenie do diety żywności funkcjonalnej oraz nutraceutyków zawierających sterole roślinne (których pozytywne działanie potwierdziły liczne badania). Celem tych ostatnich jest wspomaganie osiągania celów terapeutycznych w zakresie stężenia całkowitego cholesterolu i jego frakcji. Możliwe jest to dzięki wpływowi fitosteroli ograniczającemu wchłanianie cholesterolu w jelitach i jednocześnie zwiększającemu jego wydalanie wraz z kałem, w wyniku czego dochodzi do obniżenia osoczowego stężenia cholesterolu LDL i całkowitego stężenia cholesterolu. Efekt ten zależny jest od dawki. Za korzystne uznaje się przyjmowanie steroli roślinnych w dawce ok. 2 g/24 h, co przekłada się na obniżenie powyższych stężeń o ok. 7–10%.

10 powodów, dla których warto stosować naproksen w przypadku infekcji

Bartosz J. Sapilak — 2024-12-01

Naproksen to niesteroidowy lek przeciwzapalny, przeciwbólowy i przeciwgorączkowy, którego podstawowy mechanizm działania opiera się na hamowaniu syntezy prostaglandyn. Lek jest skuteczny w zwalczaniu bólu o zróżnicowanej etiologii, szczególnie w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów. W odmiennym mechanizmie wywołuje bezpośrednie działanie przeciwwirusowe, wspiera także terapię zakażeń bakteryjnych, istotne znaczenie ma zdolność do depozycji w miejscu stanu zapalnego. W pracy omówiono szerokie możliwości terapeutyczne, które wyróżniają naproksen na tle innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Acemetacyna – skuteczny lek o dobrym profilu bezpieczeństwa w farmakoterapii bólu

Jarosław Woroń — 2024-12-01

W grupie niesteroidowych leków przeciwzapalnych między poszczególnymi preparatami występują różnice, które powinny być uwzględniane podczas wyboru leku o działaniu analgetycznym i przeciwzapalnym. Jednym z leków z tej grupy, który ma dużą skuteczność terapeutyczną w bólu zapalnym, jest acemetacyna. Acemetacyna jest pochodną kwasu indolooctowego uzyskaną w wyniku modyfikacji struktury chemicznej indometacyny. Hamuje ona cyklooksygenazę 1 i cyklooksygenazę 2, uwalnianie enzymów proteolitycznych, histaminy i hialuronidazy oraz hamuje aktywność dopełniacza; działa jako antagonista bradykininy i serotoniny. Ma działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe.

Rola omeprazolu jako leku osłonowego w terapii

Bartosz J. Sapilak — 2024-12-01

W pracy przedstawiono typowe objawy refluksu żołądkowo-przełykowego, zasady jego rozpoznania i przyczyny możliwych jego zaostrzeń. Podkreślono istotny wpływ wieku senioralnego, niektórych schorzeń i przede wszystkim grup leków najczęściej nasilających objawy choroby refluksowej przełyku. Wskazano, iż podstawową terapią jest dołączenie inhibitora pompy protonowej, np. omeprazolu. Brak terapii powoduje obniżenie jakości życia pacjentów oraz ryzyko powikłań, takich jak zwężenie przełyku czy rak gruczołowy przełyku.

Infekcyjny nieżyt nosa

Aneta Nitsch-Osuch — 2024-12-01

Nieżyt nosa jest częstą dolegliwością w praktyce lekarza rodzinnego, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Nieżyt nosa można ogólnie podzielić na alergiczny i niealergiczny albo na podstawie kryterium czasu trwania objawów na ostry (najczęściej infekcyjny, trwający ok. 5–7 dni) i przewlekły (złożony patomechanizm; zazwyczaj trwający >14 dni). W leczeniu stosuje się postępowanie objawowe oraz farmakologiczne, w którym główną rolę odgrywają sympatykomimetyki stosowane miejscowo, w tym ksylometazolina. W artykule przedstawiono zasady leczenia infekcyjnego nieżytu nosa u dzieci.

Suplementacja wapniem i witaminą D w nieoczekiwanej odsłonie na przykładzie przypadków klinicznych

Przemysław Borowy — 2024-12-01

Artykuł prezentuje trzy przypadki kliniczne pacjentów z osteoporozą i nakładaniem różnych chorób przewlekłych (choroby zwyrodnieniowej, otyłości, nadciśnienia tętniczego, przeciążeniowych zespołów bólowych), by na ich przykładzie przedstawić optymalny model przewlekłego leczenia. W wieloletniej terapii utrzymanie wysokiego adherence pozostaje celem nadrzędnym terapii i wymaga u względnienia interakcji lekowych, potencjalnych działań niepożądanych i preferencji pacjenta. W pracy zwrócono uwagę na suplementy i leki OTC, które pacjenci przyjmują samodzielnie, często bez wiedzy lekarza. Dokładny wywiad powinien obejmować także takie preparaty i być podstawą skutecznej terapii bólu i suplementacji wapniem i witaminą D₃.

Profile pacjentów, którzy mogą odnieść korzyści z terapii sertraliną

Dominika Dudek — 2024-12-01

Sertralina jest bardzo dobrze poznanym i jednym z najczęściej stosowanych leków przeciwdepresyjnych. Dzięki profilowi działania oraz dobrej tolerancji znajduje zastosowanie w wielu grupach chorych. Może być traktowana jako lek pierwszego rzutu w leczeniu każdego epizodu depresyjnego, a zwłaszcza z towarzyszącymi zaburzeniami lękowymi. Jest dobrze przebadana u pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego, ma również korzystny profil metaboliczny. To wszystko sprawia, że jest bardzo przydatna w praktyce nie tylko lekarza psychiatry, lecz także lekarza POZ, który często spotyka się z pacjentami ze współistniejącą depresją i chorobami somatycznymi.

Objawy negatywne schizofrenii – jak leczyć? Opis przypadku pacjentki

Agata Szulc — 2024-12-01

Objawy negatywne schizofrenii są poważnym problemem związanym nie tylko z samym leczeniem, ale też poważnie wpływają na funkcjonowanie pacjentów i ich bliskich. Ostatnio mamy coraz więcej nowych możliwości leczenia farmakologicznego, co pozwala na poprawę jakości życia chorych. Przedstawiono opis pacjentki z różnymi objawami, w tym negatywnymi z uwzględnieniem całej drogi jej leczenia.