Medycyna Faktów https://journalsmededu.pl/index.php/jebm <p><em>Medycyna Faktów (J EBM)</em> jest niezależnym czasopismem naukowym, ukazującym się w formie kwartalnika. Pismo nie jest organem żadnego towarzystwa naukowego, w skład Rady Naukowej pisma wchodzą jednak Członkowie Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, Polskiego Towarzystwa Kardiochirurgicznego, Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. W kwalifikacji prac do druku uwzględniane są zasady Deklaracji Helsińskiej, zgody komisji bioetycznych, wytyczne Polskiej Bibliografii Naukowej oraz inne powszechnie stosowane i obowiązujące reguły i przepisy.</p> <p>Kwartalnik <em>Medycyna Faktów</em> zamieszcza prace oryginalne, poglądowe i inne z zakresu problematyki evidence based medicine oraz artykuły tłumaczone, pochodzące z&nbsp; pism zagranicznych.</p> <p>Redaktorem naczelnym kwartalnika <em>Medycyna Faktów</em> jest prof. dr hab. n. med. Marek Kuch.</p> <p>ISSN: 1899-8666&nbsp;&nbsp;&nbsp; e-ISSN: 2719-4132</p> <p>DOI: 10.24292 / 01.MF</p> <p><strong>Indeksowane w: </strong>Google Scholar</p> <p>&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Polish Medical Bibliography</p> Medical Education sp. z o.o. pl-PL Medycyna Faktów 1899-8666 <p>Copyright © by Medical Education. All rights reserved.</p> Eradykacja Helicobacter pylori w 2025 r. – nowe rekomendacje, praktyczne wyzwania i skuteczne strategie terapeutyczne https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3317 <p>Zakażenie H<em>elicobacter pylori</em> pozostaje istotnym wyzwaniem klinicznym, zwłaszcza w kontekście rosnącej oporności bakterii na antybiotyki. W artykule omówiono najnowsze rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia <em>H. pylori</em> w 2025 r., uwzględniono w nim zarówno polskie, jak i międzynarodowe wytyczne. Przedstawiono wskazania do testowania, metody diagnostyczne oraz aktualne schematy terapeutyczne. Podkreślono znaczenie skutecznego doboru terapii oraz czynników wpływających na powodzenie leczenia, takich jak przestrzeganie zaleceń terapeutycznych i odpowiednia kontrola efektów terapii. Kompleksowe podejście do diagnostyki i leczenia uwzględniające indywidualne cechy pacjenta oraz czynniki epidemiologiczne może przyczynić się do zwiększenia skuteczności eradykacji i ograniczenia długofalowych konsekwencji zakażenia.</p> Michał Lipiński Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 6 9 10.24292/01.MF.0125.01 Duże dawki witaminy D w obliczu aktualnych zaleceń i rekomendacji https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3318 <p>Witamina D odgrywa w organizmie kluczową rolę, wpływając na różne procesy fizjologiczne. Jej główną funkcją jest regulowanie gospodarki wapniowo-fosforanowej i wpływ na zdrowie układu mięśniowo-szkieletowego oraz zapobieganie chorobom kości, takim jak krzywica u dzieci i osteomalacja u dorosłych. Badania z ostatnich lat wykazały także, że witamina D może mieć również działanie plejotropowe, a jej niedobór występuje w bardzo wielu jednostkach chorobowych. Mimo że nadal istnieją luki w wiedzy oraz kontrowersje dotyczące potencjalnych pozaszkieletowych efektów witaminy D, to powszechnie uznaje się, że duża częstość występowania niedoborów witaminy D na świecie jest niepokojąca i wymaga podjęcia działań prewencyjnych. W ostatnich latach dostępne i promowane są również rzadsze schematy dawkowania witaminy D (raz w tygodniu, co 2 tygodnie i raz w miesiącu), które stanowią bezpieczną i chętnie preferowaną przez niektórych pacjentów alternatywę dla terapii codziennej. Niniejszy artykuł stanowi podsumowanie aktualnych zaleceń i rekomendacji dotyczących suplementacji oraz leczenia witaminą D, szczególnie w większych i rzadziej podawanych dawkach.</p> Marta Michalska-Kasiczak Michał Stuss Ewa Sewerynek Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 14 19 10.24292/01.MF.0125.02 Od diagnostyki różnicowej przez błędy terapeutyczne aż po zalecenia skutecznego leczenia. Co warto wiedzieć o grzybicy skóry i paznokci? https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3319 <p>Grzybice powierzchowne wywołane przez dermatofity i drożdżaki wymagają leczenia. W wielu przypadkach leczenie miejscowe jest wystarczające. W przypadkach zmian rozległych i rozsianych stosuje się terapię doustną lekami przeciwgrzybiczymi.<br><br></p> Anita Hryncewicz-Gwóźdź Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 22 27 10.24292/01.MF.0125.03 Dlaczego zdrowie zaczyna się od jelit? Znaczenie mikrobioty oraz zastosowanie probiotyków w kontekście utrzymania zdrowia psychicznego i leczenia wspomagającego zaburzeń psychicznych. Część I https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3320 <p>W ostatnich dekadach wzrosło zainteresowanie wpływem mikrobioty jelitowej na zdrowie psychiczne i fizyczne człowieka. Zrozumienie roli mikrobioty, w tym interakcji między układem pokarmowym a centralnym układem nerwowym, nabiera szczególnego znaczenia w kontekście chorób cywilizacyjnych – w tym zwiększającego się rozpowszechnienia zaburzeń psychicznych. Wyniki badań naukowych wskazują, że skład mikrobioty jelitowej może istotnie różnić się między osobami zdrowymi a cierpiącymi na zaburzenia depresyjne czy lękowe. Fakt ten stanowi podstawę badań nad wykorzystaniem probiotyków i psychobiotyków jako potencjalnego wsparcia standardowej farmakoterapii. Artykuł niniejszy omawia znaczenie mikrobioty nie tylko w aspekcie zdrowia fizycznego, ale również zdrowia psychicznego, wskazując na kluczowe mechanizmy działania osi mózgowo-jelitowej oraz omawiając możliwości zastosowania probiotyków w leczeniu depresji, schizofrenii oraz zaburzenia afektywnego dwubiegunowego.</p> Anna Antosik-Wójcińska Amelia Jankowska Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 29 34 10.24292/01.MF.0125.04 Profile pacjentów, którzy mogą odnieść korzyść z zastosowania dużych dawek wenlafaksyny https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3321 <p>Wenlafaksyna jest inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny, noradrenaliny i – w mniejszym stopniu – dopaminy. Istotna klinicznie jest dawkozależność mechanizmu działania leku. W niższych dawkach hamuje on wychwyt zwrotny serotoniny, a zwiększenie dobowej dawki leku pozwala na aktywowanie mechanizmu noradrenergicznego, w najwyższych dawkach terapeutycznych zaś dodatkowo dopaminergicznego. W związku z tym stosowanie różnych dawek pozwala uzyskać poprawę w szerokim spektrum objawów klinicznych depresji, a wenlafaksyna ma wiele wskazań rejestrowych. Lek – zwłaszcza w wyższych dawkach – jest szczególnie przydatny w leczeniu depresji z apatią, anergią lub męczliwością, depresji lekoopornej czy depresji ze współistniejącym bólem przewlekłym.</p> Dominika Dudek Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 37 41 10.24292/01.MF.0125.05 Leflunomid jako opcja w leczeniu RZS w pytaniach i odpowiedziach https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3322 <p>Leflunomid jest lekiem zalecanym w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów. W artykule omówiono jego miejsce w terapii, dawkowanie, warunki refundacji preparatu dla pacjenta oraz środki ostrożności w przypadku planów prokreacyjnych lub ciąży.<br><br><br></p> Piotr Ligocki Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 42 45 10.24292/01.MF.0125.06 Połączenie tramadolu z paracetamolem w farmakoterapii bólu. Dlaczego forma rozpuszczalna leku jest tak istotna w praktyce? https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3323 <p>W praktyce klinicznej ból jest najczęściej spowodowany przez złożone mechanizmy patofizjologiczne. Oczywiste jest, że żaden pojedynczy analgetyk nie może ich w pełni modyfikować. Leki przeciwbólowe o różnych drogach działania są skuteczne, ponieważ aktywują wiele szlaków hamujących ból i zapewniają skuteczniejszą i optymalną kontrolę bólu. Co więcej połączenia różnych analgetyków oprócz potencjalizowania działań terapeutycznych dodatkowo ograniczają ryzyko wystąpienia działań niepożądanych u pacjenta z bólem. Jednym z elementów skutecznej farmakoterapii bólu jest dobór rozpuszczalnych postaci leku w różnych populacjach pacjentów.</p> Jarosław Woroń Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 47 51 10.24292/01.MF.0125.07 Co to jest niestrawność i jak możemy ją leczyć? https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3324 <p>Jednym z najczęstszych powodów wizyt w gabinetach lekarskich, nie tylko specjalistycznych, jest zgłaszane przez pacjentów uczucie niestrawności, pełności poposiłkowej, wzdęć i dyskomfortu w nadbrzuszu. Objawy te są bardzo niespecyficzne, mogą wynikać zarówno z dyspepsji, zaburzeń czynnościowych pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, jak i z zaburzeń czynnościowych o typie jelita nadwrażliwego. Diagnostyka jest trudna z racji częstych zespołów nakładania, a leczenie obejmuje postępowanie farmakologiczne, w tym podawanie leków rozkurczowych i przeciwbólowych, oraz zabiegowe, np. sfinkterotomię zwieracza Oddiego czy cholecystektomię. Zawsze należy pamiętać o indywidualizacji postępowania, zwłaszcza przy kwalifikacji do leczenia zabiegowego.</p> Dorota Waśko-Czopnik Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 52 57 10.24292/01.MF.0125.08 Naltrekson w terapii uzależnienia od alkoholu https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3325 <p>Według Światowej Organizacji Zdrowia alkohol znajduje się na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia populacji, a z jego spożywaniem wiąże się ponad 200 rodzajów chorób i urazów. W Polsce alkoholu nadużywa ok. 3–4 mln osób, w tym cechy uzależnienia wykazuje ok. 900 tys. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego wymieniają szereg leków wspomagających leczenie uzależnienia od alkoholu – jednym z nich jest naltrekson. Naltrekson jest skutecznym i jednocześnie bezpiecznym lekiem wspomagającym leczenie uzależnienia od alkoholu. Liczne przytoczone w tym opracowaniu badania wskazują na jego skuteczność w blokowaniu efektu pozytywnego wzmocnienia spożywania alkoholu; lek redukuje jego głód i promuje utrzymywanie abstynencji.</p> Michał Danek Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 61 66 10.24292/01.MF.0125.09 Osiem twarzy ezetimibu, czyli drogowskaz terapeutyczny dla lekarza praktyka A.D. 2025 https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3326 <p>Hipercholesterolemia jest najczęstszym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego w Polsce. Według ekspertów niska skuteczność w osiąganiu celów terapeutycznych w dyslipidemii wiąże się: ze stosowaniem zbyt małych dawek statyn, z wyborem leków o słabym działaniu hipolipemizującym, z krótkim okresem leczenia, z nieuzasadnionym zaprzestaniem terapii oraz ze zbyt rzadkim stosowaniem terapii skojarzonej. Jak wykazano w licznych badaniach, dołączenie ezetimibu do jakiejkolwiek statyny wiąże się ze znaczniejszym zmniejszeniem stężenia cholesterolu frakcji LDL i częstszym osiąganiem docelowych wartości lipidów niż monoterapia statyną. Optymalizacja terapii hipolipemizującej i wytrwałość w jej stosowaniu przekładają się na obniżenie ryzyka powikłań krążeniowych, na co należy zwracać szczególną uwagę u chorych z grup wysokiego i bardzo wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego. W pracy przedstawiono 8 zalet ezetimibu, ze szczególnym uwzględnieniem jego skuteczności i bezpieczeństwa stosowania oraz miejsca w nowoczesnej terapii zaburzeń lipidowych.</p> Marcin Barylski Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 67 71 10.24292/01.MF.0125.10 Rywaroksaban – lek skuteczny w wielu wskazaniach i różnorodnych grupach pacjentów https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3327 <p>Rywaroksaban, bezpośredni doustny antykoagulant, jest stosowany w prewencji i leczeniu chorób zakrzepowo-zatorowych. Jest jedynym lekiem z tej grupy wskazanym w tzw. dawce naczyniowej w terapii łączonej w przewlekłym zespole wieńcowym i chorobie tętnic obwodowych oraz po ostrym zespole wieńcowym. Jego farmakokinetyka i profil bezpieczeństwa sprawiają, że jest odpowiedni dla pacjentów starszych, z przewlekłą chorobą nerek oraz o niskiej masie ciała, a stosowanie raz dziennie umożliwia włączenie go do terapii osób młodych. Omówiono jego zastosowanie w migotaniu przedsionków, po udarze, w cukrzycy oraz w prewencji wtórnej zakrzepicy.</p> Aleksandra Skwarek Krzysztof Ozierański Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 72 76 10.24292/01.MF.0125.11 Etorykoksyb w terapii bólu w gabinecie lekarza praktyka https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3328 <p>Etorykoksyb – selektywny inhibitor cyklooksygenazy 2 – został wprowadzony do terapii blisko 20 lat temu. Okazał się skutecznym lekiem przeciwzapalnym i przeciwbólowym w wielu przewlekłych chorobach układu ruchu, zwłaszcza chorobie zwyrodnieniowej i reumatoidalnym zapaleniu stawów. W opracowaniu uwzględniono najistotniejsze aspekty terapii etorykoksybem z uwzględnieniem wskazań, farmakodynamiki, farmakokinetyki oraz potencjalnych nowych zastosowań. Zebrane doświadczenia poparte wynikami badań klinicznych powinny pomóc w dostosowaniu terapii bólu zapalnego do indywidualnych potrzeb pacjenta. Ostatecznym celem opracowania ma być uczynienie terapii etorykoksybem jeszcze bardziej skuteczną i bezpieczną w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.</p> Robert Rupiński Copyright (c) 2025 2025-04-09 2025-04-09 18 1(66) 78 83 10.24292/01.MF.0125.12 Siedem kroków sitagliptyny – drogowskaz terapeutyczny dla lekarza praktyka https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3329 <p>Sitagliptyna jest najczęściej stosowanym przedstawicielem inhibitorów dipeptydylopeptydazy 4 (DPP-4), zwanych gliptynami. Według aktualnych zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego inhibitory DPP-4 stanowią element terapii cukrzycy typu 2 na etapie rozpoczęcia monoterapii, w przypadku nietolerancji metforminy lub na etapie intensyfikacji terapii w dążeniu do osiągnięcia celu glikemicznego przy jednoczesnej edukacji pacjenta i postępowaniu behawioralnym. Dzięki dobrej tolerancji, brakowi istotnych działań niepożądanych i bezpiecznemu profilowi sercowo-naczyniowemu sitagliptyna może być łączona z innymi grupami leków przeciwhiperglikemicznych, w tym z insuliną, również u chorych z przewlekłą chorobą nerek. Drogowskaz terapeutyczny wyznacza możliwe kierunki zastosowania sitagliptyny w praktyce lekarskiej.</p> Agnieszka Łebkowska Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 85 90 10.24292/01.MF.0125.13 Kaszel poinfekcyjny. Mechanizmy, wyzwania diagnostyczne i rola lewodropropizyny w terapii https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3330 <p>Kaszel poinfekcyjny definiowany jest jako uporczywy kaszel trwający od 3 do 8 tygodni po infekcji dróg oddechowych. Podkreśla się, że kaszel poinfekcyjny stanowi wyzwanie diagnostyczne i terapeutyczne, ponieważ może prowadzić do przewlekłego zmęczenia, bezsenności i wielu innych dolegliwości.</p> <p>W artykule szczegółowo opisano patofizjologię kaszlu poinfekcyjnego, zwracając uwagę na rolę zmian w układzie nerwowym dróg oddechowych indukowanych przez infekcje wirusowe oraz na nadreaktywność układu nerwowego dróg oddechowych. Omówiono również obraz kliniczny i diagnostykę różnicową, która jest kluczowa dla wykluczenia innych przyczyn przewlekłego kaszlu, takich jak astma, inne choroby alergiczne czy refluks żołądkowo-przełykowy.</p> <p>Szczególną uwagę poświęcono lewodropropizynie – lekowi przeciwkaszlowemu o działaniu obwodowym, który hamuje aktywność włókien C odpowiedzialnych za odruch kaszlu. Przytoczono wyniki badania klinicznego z 2024 r., które wykazało skuteczność lewodropropizyny w leczeniu ostrego kaszlu powirusowego u dzieci. Podkreślono, że lek ten jest dobrze tolerowany i wywołuje niewiele działań niepożądanych. Reasumując, lewodropropizyna może być skuteczną i bezpieczną opcją terapeutyczną w leczeniu ostrego kaszlu poinfekcyjnego, szczególnie u dzieci. Należy zaznaczyć jednak, że w przypadku przewlekłego kaszlu konieczna jest dokładna diagnostyka różnicowa.</p> Adam J. Sybilski Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 92 95 10.24292/01.MF.0125.14 Cyklosporyna – zastosowanie w dermatologii https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3331 <p>Cyklosporyna A to lek od ponad 50 lat stosowany w praktyce klinicznej, lecz nadal niedoceniany w wielu aspektach. Mnogość doświadczeń klinicznych związanych ze stosowaniem cyklosporyny A przy równoczesnej świetnej znajomości jej profilu bezpieczeństwa i ewentualnych działań niepożądanych pozwala na w pełni świadome i bezpieczne stosowanie oraz dobór dawki adekwatnej do profilu pacjenta. W tym artykule przedstawiono przykłady zastosowania cyklosporyny A w dermatologii.</p> Łukasz Matusiak Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 97 102 10.24292/01.MF.0125.15 Citalopram w praktyce klinicznej https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3332 <p>Citalopram jest lekiem z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny o dobrze udokumentowanej skuteczności w terapii depresji, a także zaburzeń lękowych uogólnionych, lęku panicznego, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego, zaburzeń przedmenstruacyjnych czy agitacji u chorych z otępieniem. Efekty terapii citalopramem weryfikowano także u osób ze schizofrenią lub z zaburzeniem związanym z używaniem alkoholu. Celem tej pracy jest podsumowanie obecnego stanu wiedzy na temat farmakokinetyki i farmakodynamiki, skuteczności oraz bezpieczeństwa citalopramu, a także zarysowanie jego roli w codziennej praktyce lekarza psychiatry.</p> Anna Julia Krupa Marcin Siwek Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 104 111 10.24292/01.MF.0125.16 Dziesięć powodów, dla których warto wybrać bilastynę w 2025 r. https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3333 <p>Bilastyna jest nowym antagonistą receptora H1, pozbawionym działania sedatywnego, zarejestrowanym w leczeniu alergicznego nieżytu nosa i spojówek oraz pokrzywki. Skuteczność bilastyny jest na podobnie wysokim poziomie co innych leków antyhistaminowych II generacji. Badania na ochotnikach wykazały, że bilastyna jest szybko wchłaniana po podaniu doustnym i osiąga maksymalne stężenie w surowicy 1–1,5 h po podaniu. Wchłanianie bilastyny jest liniowe i proporcjonalne do dawki, a lek jest bezpieczny i dobrze tolerowany. Podawanie wielokrotności dawki bilastyny potwierdziło liniowość parametrów kinetycznych. Profil bezpieczeństwa w odniesieniu do działań niepożądanych jest bardzo podobny do placebo. Preparat jest niewykrywalny w mózgu. Bilastyna w dawce 20 mg nie potęguje działania alkoholu i jest podobna do placebo w testach psychomotorycznych (w teście jazdy samochodem). W 2025 r. bilastyna jest wciąż najnowszym doustnym lekiem przeciwhistaminowym, a po 15 latach jej stosowania dysponujemy dużą liczbą nowych badań klinicznych i badań obserwacyjnych, które potwierdziły jej skuteczność terapeutyczną i bezpieczeństwo.</p> Piotr Rapiejko Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 112 116 10.24292/01.MF.0125.17 Aktualne i potencjalne obszary zastosowania bupropionu – przegląd piśmiennictwa https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3334 <p>Przeprowadzono przegląd metaanaliz i przeglądów systematycznych dotyczących bupropionu opublikowanych w latach 2020–2025. Spośród znalezionych 135 publikacji wybrano 25 opisujących aktualne i potencjalne zastosowania tego leku w psychiatrii. Bupropion jest szczególnie wartościowy jako uzupełnienie leczenia przeciwdepresyjnego w zakresie zwiększenia skuteczności (poprawa funkcji neurokognitywnych, napędu, przełamanie lekooporności) oraz poprawy tolerancji (poprawa funkcji seksualnych, ograniczenie przyrostu masy ciała) i być może przyspieszenia efektu przeciwdepresyjnego. Oddzielnym wątkiem jest zastosowanie bupropionu w uzależnieniach. Wobec rosnącej liczby uzależnień, w tym behawioralnych, należy się spodziewać dalszych badań w tym zakresie.</p> Robert Pudlo Małgorzata Pudlo Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 119 123 10.24292/01.MF.0125.18 Eplerenon w niewydolności serca https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3335 <p>Eplerenon, selektywny antagonista receptora mineralokortykoidowego, odgrywa istotną rolę w leczeniu pacjentów z niewydolnością serca ze zredukowaną frakcją wyrzutową. Jego zastosowanie zmniejsza ryzyko hospitalizacji oraz śmiertelność w tej grupie chorych. W związku z tym, zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego, stosowanie antagonistów receptora mineralokortykoidowego ma zalecenie klasy I u pacjentów z niewydolnością serca ze zredukowaną frakcją wyrzutową, a także u chorych po niedawnym zawale serca z frakcją wyrzutową lewej komory ≤40% i współistniejącą niewydolnością serca lub cukrzycą. Jedną z istotnych zalet eplerenonu jest działanie antyfibrotyczne, co może przyczyniać się do zmniejszenia ryzyka arytmii, w tym migotania przedsionków. Ponadto dzięki większej selektywności wobec receptorów mineralokortykoidowych jego stosowanie wiąże się z niższym ryzykiem działań niepożądanych w porównaniu ze spironolaktonem.</p> Aleksandra Skwarek Krzysztof Ozierański Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 126 130 10.24292/01.MF.0125.19 Zastosowanie atomoksetyny jako preferowanego leku u dorosłych z ADHD w praktyce klinicznej https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3336 <p>Artykuł omawia kluczowe aspekty inicjowania i monitorowania leczenia ADHD w szczególnych grupach pacjentów, u których ze względu na charakterystyczne cechy w wywiadzie lekarskim preferowanym wyborem może być leczenie niestymulujące, przede wszystkim atomoksetyna. Przedstawiono farmakologię atomoksetyny, jej mechanizm działania, farmakokinetykę, dawkowanie oraz najczęstsze działania niepożądane. Podkreślono jej przydatność u pacjentów z ADHD współistniejącym z zaburzeniami lękowymi, depresją, historią uzależnienia od alkoholu, ryzykiem nadużywania leków psychostymulujących, tikami, a także w przypadku zaburzenia zbieractwa. Trzy studia przypadków (pacjenci z historią uzależnienia od alkoholu, lękiem po psychostymulantach oraz nadużywaniem leków psychostymulujących na receptę) ilustrują praktyczne zastosowanie atomoksetyny w tych szczególnych sytuacjach klinicznych. Podsumowując, atomoksetyna stanowi cenną opcję farmakologiczną w leczeniu ADHD u dorosłych, szczególnie tam, gdzie psychostymulanty są przeciwwskazane lub ich stosowanie wiąże się z podwyższonym ryzykiem.</p> Tomasz M. Gondek Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 134 139 10.24292/01.MF.0125.20 Kiedy rozpoznanie depresji nie jest oczywiste. Przypadki pacjentów https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3337 <p>Pacjent, u którego ostatecznie rozpoznaje się depresję, może zgłaszać się do lekarza POZ z powodu różnorodnych objawów i problemów maskujących zespół depresyjny. W pracy omówiono przypadki osób z pseudodemencją depresyjną, dominującą drażliwością po zawale serca oraz z bólem przewlekłym. Przedstawiono wskazówki diagnostyczne i terapeutyczne, które mogą okazać się pomocne w gabinecie lekarza POZ.</p> Dominika Dudek Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 141 146 10.24292/01.MF.0125.21 Różnice pod względem profilu działania między escitalopramem i sertraliną – teoria i praktyka https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3338 <p>Obecnie leki z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny są lekami pierwszego wyboru w leczeniu zaburzeń depresyjnych, a zarazem najczęściej stosowaną grupą leków przeciwdepresyjnych. Pomimo wielu lat doświadczeń i dużej wiedzy na temat charakterystyki klinicznej tej grupy określenie, czym w profilach działania różnią się poszczególne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, bywa trudne nawet dla doświadczonych klinicystów. W artykule postanowiliśmy przyjrzeć się dwóm najczęściej stosowanym lekom z tej grupy – escitalopramowi i sertralinie – i odnieść się zarówno do różnic w działaniu receptorowym, jak i do profilów działania przeciwdepresyjnego obu tych leków. Mamy nadzieję, że przedstawione informacje dotyczące działania farmakologicznego pozwolą lepiej zrozumieć wskazane w artykule różnice w działaniu klinicznym.</p> Anna Antosik-Wójcińska Bartłomiej Antoniak Wojciech Lubiński Michalina Kwasowiec Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 149 155 10.24292/01.MF.0125.22 Poród przedwczesny – zastosowanie i rola progesteronu https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3339 <p>Progesteron odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu ciąży, w tym w zapobieganiu porodowi przedwczesnemu. Stosowany dopochwowo, jest skutecznym lekiem w profilaktyce porodu przedwczesnego. Zarówno u kobiet w ciąży pojedynczej, z długością szyjki macicy ≤ 25 mm w badaniu ultrasonograficznym, jak i u pacjentek po skutecznym leczeniu tokolitycznym w porodzie przedwczesnym, dzięki terapii progesteronem zmniejsza się ryzyko porodu przedwczesnego, a dzięki temu także ryzyko związane z małą masą urodzeniową noworodka i wcześniactwem. Spośród dostępnych gestagenów tylko progesteron stosowany dopochwowo ma udowodnione skuteczne działanie w profilaktyce porodu przedwczesnego i jest zalecany przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników.</p> Katarzyna Kosińska-Kaczyńska Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 156 160 10.24292/01.MF.0125.23 Terapia skojarzona tamsulozyną i solifenacyną u pacjentów z nasilonymi objawami z dolnych dróg moczowych w przebiegu łagodnego rozrostu gruczołu krokowego https://journalsmededu.pl/index.php/jebm/article/view/3340 <p>Połączenie solifenacyny z tamsulozyną stanowi obiecującą opcję terapeutyczną dla pacjentów z objawami z dolnych dróg moczowych związanymi z łagodnym rozrostem gruczołu krokowego w przypadku współwystępowania nasilonych objawów z fazy gromadzenia lub zespołu nadaktywności pęcherza moczowego. Leczenie skojarzone umożliwia jednoczesne zmniejszenie objawów zarówno w fazie gromadzenia, jak i w fazie wydalania, co jest kluczowe dla poprawy jakości życia pacjentów z łagodnym rozrostem gruczołu krokowego. Dodatkowym atutem jest jednotabletkowa formuła solifenacyny i tamsulozyny, która może zwiększyć compliance pacjentów i skuteczność leczenia.</p> Aleksander Ślusarczyk Copyright (c) 2025-03-31 2025-03-31 18 1(66) 161 164 10.24292/01.MF.0125.24